NAKATADHANANG PUSO

  

CHAPTER ONE  

    “ANG SUSUNOD kong aawitin ay para sa mga  taong kapiling namin ngayong gabi. Maraming  salamat ho sa pagpunta.” May ngiti sa mga labi ni Tanya nang  ipalaganap ang tingin sa loob ng di-¬‐ kalakihang  bar na pinagtatrabahuan niya bilang isang singer.  Dalawang taon na siya roon at masasabi niya  na malaki na ang naitulong sa kanya ng Jetro’s      Bar. Hindi man niya magawang maipagpatuloy  ang pag-¬‐ aaral sa kolehiyo —tulad ng una niyang  balak nang lumuwas sa Maynila—ay malaking  ginhawa naman sa kanyang pamilya ang perang  kinikita niya gabi-¬‐ gabi sa pagkanta at pagpa-¬‐  patawa sa mga taong dumadayo roon.  Karamihan ng mga kasamahan ni Tanya ay  mga bakla. Mas kuha ng mga ito ang kiliti ng  kanilang manonood kapag sa larangan na ng  pagpapatawa.      Wala man sa mood si Tanya sa gabing iyon ay  ibinuhos pa rin niya ang galing sa pagkanta. Pilit  na iwinaglit niya pansamantala ang problemang  natanggap kanina lamang umaga nang tumawag  ang kanyang kapatid na lalaki mula sa probinsiya.  Ang pagkabalisa na nasa dibdib niya ay lalo  lamang naragdagan nang mapadako ang tingin  niya sa isang sulok. Hindi man ganap na  maaninag ang mukha ng matangkad na lalaki ay  sapat na ang liwanag na tumatama rito upang      makita niya ang matiim na pagkakatitig nito sa  kanya.  Sanay na si Tanya na matitigan ng mga lalaking  customers. Karamihan pa nga ay hindi nag-¬‐  aalinlangan na lapitan siya para lamang sabihin  na kamukha niya ang Hollywood actress na si  Catherine Zeta-¬‐ Jones.  But this time, kakaiba sa lahat ang mga matang  taglay ng lalaking walang sawa sa pagtitig sa      kanya ngayon. She found herself unable to look  away from him.  Pamilyar sa kanya ang lalaki ngunit hindi niya  lamang ganap na maalala kung saan at kailan  niya ito unang nakita. Ang matiim na titig nito  ang sanhi upang mapansin ang pagkabalisa niya  sa gitna ng entablado.  Masigabong palakpakan ng mga tao ang  nakapagpaalala kay Tanya kung nasaan siya ng      mga sandaling iyon. Natapos niya ang pagkanta  nang hindi namamalayan.  What was happening to her? Bigla siyang  nataranta sa titig lang ng lalaking pamilyar sa  kanya ngunit hindi naman niya maalala kung sino  ito.  “Salamat!” tanging namutawi sa mga labi niya  bago bumaba ng entablado at magtungo sa  backstage.      “TANYA, may problema ka ba?” maarteng  tanong ni Gerardo. “Napansin kasi namin na  kanina ka pa matamlay at parang hindi mo alam  ang ginagawa mo sa stage.”  Sinundan nito si Tanya nang tunguhin niya  ang dressing room. Doon ay binura niya ang  makapal na makeup niya sa mukha. Last song na  niya kanina at wala siyang balak na tapusin ang  show tulad ng nakasanayan niyang gawin.      “Meron. May problema na naman kasi sa  bahay,” kibit-¬‐ balikat niyang sagot. Seventy-¬‐ five  percent lang ang katotohanan sa isinagot niya sa  kausap.  May iba pang dahilan kung bakit bigla siyang  hindi naging komportable sa pagkanta kanina.  Iyon ay dahil sa lalaking nakamasid sa kanya.  Inilabas niya mula sa malaking bag ang maong  pants at white T-¬‐ shirt na ipampapalit niya sa mid-¬‐  driff na suot at black fitted jeans na pang-¬‐ ibaba.      “My dear, hindi ka na ba mawawalan ng  problema sa pamilya mo?” Babaeng-¬‐ babae ang  kilos ni Gerardo nang maupo sa silyang nasa  harapan ng dressing mirror.  Hindi siya kumibo sa tinuran ng kasamahan.  Namalayan niya ang pagdantay ng palad nito sa  kamay niyang nakapatong sa ibabaw ng table.  “Tanya, kung sakali mang nabibigatan ka na sa  problema mo. Narito lamang kami ng mga  kapatid mo sa Jetro’s. Hindi namin magagawang      talikuran ang itinuturing naming bunsong  kapatid dito.”  Napangiti siya at natutuwa sa pag-¬‐ aalok ng  tulong nito. Sa lahat ng kasamahan niya ay ito ang  madalas niyang kausap kapag masama ang loob  niya o may masaya mang nangyayari sa kanya.  “Salamat. But it’s a family problem, Ge.” Tapos  nang ayusin ni Tanya ang mga gamit sa loob ng  malaking bag. Handa na siya sa pag-¬‐ uwi sa      dormitoryong tinutuluyan na ilang kanto lang  ang distansiya mula sa bar na pinagtatrabahuan.  “Bukas nga pala ay day off ko. Uuwi ako sa Sta.  Catalina. Ikaw na sana ang bahalang  magpaliwanag kay Boss Jet sakali mang hindi  ako makabalik sa Monday.”  “Sure. Ingat ka na lamang sa biyahe mo bukas.”  Mahigpit na yakap ang ipinabaon sa kanya ng  kaibigan bago siya tuluyang lumabas ng dressing  room.      “HELLO, Miss Miramar,” wika ng baritonong  tinig mula sa kanyang likuran. “I enjoyed your  performance. You’re very good.” Kasabay ng  papuring iyon ay ang pagpapakawala nito ng  isang simpatikong ngiti.  Nahigit ni Tanya ang paghinga nang makitang  nasa harapan niya ngayon ang lalaking naging  sanhi ng pagiging balisa niya kanina at  magpahanggang sa mga oras na iyon.      “P-¬‐ paano mong nalaman ang pangalan ko?”  tanong niya sa kawalan ng masasabi rito.  Umarko naman ang kilay ng kanyang kaharap.  “It’s under your picture at the entrance hall. And  one more thing, magkakilala ang pamilya natin,  Tanya Marie.”  Totoong ikinabigla ni Tanya ang pagbigkas ng  kaharap sa buo niyang pangalan. Isa man sa  kasamahan niya sa Jetro ay walang nakakaalam sa  kanyang buong pangalan.      “How come na magkakilala ang pamilya natin,  Mister? Mukhang ngayon lang naman nagsanga  ang landas natin,” pagsisinungaling niya kahit  hindi naman iyon ang kanyang kutob nang  makita ito. “Ni hindi kita nakasalubong man  lamang sa Sta. Catalina. .”  Kusang nahinto sa ere ang ilan pang sasabihin  ni Tanya nang may maalala. Muli niyang tinitigan  ang lalaki.      Para siyang binuhusan ng malamig na tubig  nang tuluyang makapa niya sa memorya kung  sino ito.  Hindi siya maaaring magkamali. Kaharap niya  ngayon ang nag-¬‐ iisang anak ni Danilo Perez.  Stupid of her, bakit hindi niya naalala kaagad  na ang lalaki nga palang ito ang madalas na  magpakain sa kanilang magkapatid ng usok  kapag nilalagpasan sila ng mamahaling sasakyan  na minamaneho nito.      Ngunit hindi niya rin naman lubusang masisi  ang sarili. Iilang beses niya lang nakita si  Jonathan Perez at iyon ay sa malayo pang  distansiya.  Ang huling balita niya rito noon ay ipinadala  ito ni Danilo Perez sa ibang bansa upang doon  mag-¬‐ aral ng kolehiyo. Nagbinata man ito sa Perez  Ranch na matatagpuan sa kanugnog na baryo ng  Sta. Catalina, kailanman ay hindi nagsanga ang      kanilang landas dahil magkaibang mundo ang  kanilang ginagalawan.  “Very well. . ngayon ko lang nakilala na anak  pala ni Danilo Perez ang kaharap ko ngayon.  You’re Jonathan Perez!”  “I’m glad, nakikilala mo pa rin pala ako. And I  recognized you, Tanya Marie, sa unang tingin ko  pa lamang sa iyo kanina habang pinapanood ko  ang iyong pagkanta. You have grown up and in  all the right places.”      Tulad kanina, muling pinasadahan ni Jonathan  ng tingin ang kabuuan ng dalaga. Sapat upang  pamulahan ang magkabilang pisngi niya dahil sa  inis.  “Don’t call me ‘Tanya Marie’,” iritado niyang  wika. Ang pamilya niya lang ang pinapayagan  niyang tawagin siya sa ganoon pangalan.  “All right, I’ll call you ‘Tanya’, kung iyon ang  gusto mo.”      “Don’t bother.” Tinaasan niya ng kilay ang  ngiting nakapaskil sa mga labi ni Jonathan.  “Tutal, wala naman tayong dapat pang pag-¬‐  usapan, Mr. Perez!”  Akmang tatalikuran na niya ang lalaki nang  mahigpit siyang pigilan nito sa braso.  “Ganyan mo ba pakiharapan ang isang  kababaryo mo, Tanya?”  May bahid ng sarkasmo ang ngiting napinta sa  mga labi niya nang muling harapin ito. “Mr.      Perez, unang-¬‐ una, hindi kita kababaryo. Sa Sta.  Catalina ako nakatira at taga-¬‐ San Martin ka  naman. You see, we lived in completely different  worlds.”  “I knew you existed, Tanya,” tugon nito sa  malamig na tono. “Madalas ko kayong makita ng  Kuya Tomas mo kapag papasok kayo sa  eskuwelahan. Alam ko rin kung paano mo talunin  ang mga kalalakihan sa campus ng Sta. Catalina  sa akademya man o sa larangan ng sports. I      thought you were a cute tomboy. But then, as I see  you now, you really changed a lot.”  “Tapos ka na bang titigan ang kabuuan ko, Mr.  Perez? Well, if you’re through, I have to go. Mas  may importanteng bagay pa akong dapat  asikasuhin.”  “Not so fast, lady!” Muli siyang pinigilan ni  Jonathan. “Gusto kong malaman kung bakit para  bang may nakakahawa akong sakit na hindi mo      matagalan na harapin ako. May ginawa ba akong  masama sa iyo, Tanya?”  “Stop playing innocent! Alam mo naman ang  sagot sa tanong mo, hindi ba? Unless na lang  nakalimutan mo kung kaninong pamilya ako  nagmula.”  “Hanggang ngayon pa rin ba ay hindi  mamatay-¬‐ matay ang hidwaan sa pamilya ng  Perez at Miramar?”      “Paanong mamamatay ang away sa pagitan ng  pamilya natin gayong ang papa mo ang madalas  na nagpapaalala niyon hanggang sa ngayon?”  “That’s just a business matter—”  “Higit pa roon ang dahilan, Mr. Perez,” giit  niya.  “You’re not making any sense, Tanya,” mababa  ang tinig na wika nito. “Ayokong makipag-¬‐  argumento sa iyo ng tungkol sa bagay na iyan.”      “Ako man, Mr. Perez. I’m not going to stand  here arguing about it. Marami pa akong  gagawin.”  “Pero—”  “Guard!”  malakas  niyang  tawag  sa  guwardiyang naka-¬‐ assign sa main entrance.  “May problema ba, Miss Tanya?” tanong ng  unipormadong lalaki na mabilis na nakalapit sa  kanilang kinaroroonan.      Tinapunan niya ng tingin si Jonathan. Kitang-¬‐  kita niya ang pagtitiim ng mga bagang nito.  “Wala naman. Magpapatulong lang akong  buhatin itong bag ko. Medyo may kabigatan  kasi,” aniya na dumistansiya na kay Jonathan.  Wala itong nagawa nang parahin ng guwardiya  ang taksing dumaan. Bago tuluyang umusad ang  taksi ay tinapunan niya nang nang-¬‐ aasar na tingin  si Jonathan.      PAPASIKAT na ang haring araw sa silangan  subalit gising na gising pa rin si Tanya. Sa dinami-¬‐  dami ba naman ng kakilala niya ay kung bakit si  Jonathan Perez pa ang nakatagpo niya ng  nakaraang gabi.  Mariin siyang napapikit nang maalala ang  ibinalita sa kanya ng ama noong nakaraang  buwan lamang..  “Ang hudyo! Hindi talaga titigil hangga’t hindi  nakakamkam ang ultimo kaliit-¬‐ liitan nating lupain.      Pati ang ilang ektarya ng lupa natin na nasa pagitan  ng San Martin at Sta. Catalina ay nais bilhin ng  Danilo na iyon para sa land development nila!”  Makikita ang galit sa mukha ni Almario habang  sinasabi ang mga katagang iyon.  Pabuntong-¬‐ hininga siyang bumangon mula sa  may kalumaan ng single bed.  Hanggang maaari ay hindi na niya gusto  pang balikan sa alaala ang nakaraan.

 

CHAPTER TWO

    INIS na bumaba ng jeep si Tanya nang masiraan  iyon sa alanganing lugar. Kinakalkula pa lamang  niya sa isip ang mahabang lalakarin para  marating ang Sta. Catalina ay nakaramdam na  siya agad ng pagod. Subalit wala na siyang  choice kundi ang maglakad.  Ang ginawa niya’y lumihis siya ng daan,  patungo iyon sa loob ng kagubatan. Kung hindi      siya magsu-¬‐ shortcut ay malamang na abutin na  siya ng dilim sa daan.  Ipinagpasalamat na lamang niya at hindi siya  nagdala ng maraming damit. Kung nagkataon,  hindi pa man siya nangangalahati sa paglalakad  ay hilahod na siya sa pagod.  Panatag ang loob niyang nilakbay ang loob ng  kagubatan. Kabisado naman niya ang lugar.  Malaking bahagi ng kanyang kabataan ang  ginugol niya sa naturang lugar.      Makalipas ang halos kalahating oras na  paglalakad ay nakaramdam siya ng pangangalay  ng mga binti. Ngunit sa halip na magpahinga ay  binilisan niya pa lalo ang paglalakad.  Hanggang sa marinig niya ang malakas na agos  na nagmumula sa di-¬‐ kalayuang irrigation canal.  Iyon ang palatandaan niya na malapit na siyang  makarating sa kanilang bahay. Tatawid na  lamang siya ng tulay.  “Oh, no!” pabuntong-¬‐ hingang bulalas ni Tanya.      Hindi mahagilap ng kanyang mga mata ang  maliit na tulay na nag-¬‐ uugnay sa kabilang  pampang ng ilog.  Sa halip ay makitid na tabla ang pumalit doon  na nagsisilbing pinakatulay patawid sa kabilang  ibayo.  Sinubukan ni Tanya na tumapak doon ngunit  muntik na siyang ma-¬‐ off balance nang bahagyang  umuga iyon.      “Ngiii!” Kinilabutan siya nang makita ang  babagsakan sana niyang ilog.  Mabuti na lang at mabilis niyang naibalanse  ang katawan. Saglit siyang hindi kumikilos dahil  tinatantiya niya ang bigat ng kanyang katawan at  ang bag na dala.  Nagsimulang humakbang nang dahan-¬‐ dahan si  Tanya. Nasa kalagitnaan na siya ng tulay nang  biglang nagliparan ang mga ibon. Dahil sa  matinding gulat, nagkamali siya ng kilos.      At sa isang iglap, nalaglag siya sa ilog na  hanggang sa dibdib ang lalim. Kasama niyang  bumagsak ang kanyang travelling bag.  “Shit!” bulalas niya.  Mabilis naman siyang lumangoy patungo sa  pampang. Hirap siyang iahon ang bag na nabasa.  Dahil nabasa bumakat ang katawan niya sa  suot na blouse at knee-¬‐ tight fitted jeans.  Inis na napaupo sa malaking bato si Tanya.  Useless din ang ginawa niyang pagsu-¬‐ shortcut.      Ayaw niyang magpatuloy sa paglalakad na basa  ang kanyang damit kaya mapipilitan siyang  hintayin na matuyo iyon sa katawan.  Binuksan niya ang dalang bag. Inilabas niya  ang mga damit na nabasa. Pagkatapos ay ipinasya  niyang magpalipas muna roon ng ilang minuto.  Nahiga siya sa malaking tipak na bato.  Panatag ang loob niyang mahiga roon dahil  alam niyang ligtas ang lugar na iyon. Ang alam  niya’y hindi NPA infested ang kanilang bayan.      Tahimik na lugar ang kanilang baryo.  Tama lang ang sikat ng araw upang matuyo  ang kanyang katawan. Kalahating oras lang  siguro ang ipaghihintay niya at muli na niyang  sisimulan ang paglalakad.    “WISH I was an artist,” wika ng lalaking  nakasampa sa black stallion. Tila isang tunay na  cowboy sa Hollywood film ang hitsura nito.  “That’s a scene I’d love to put on a canvas.”      Mabilis na napabangon si Tanya sa pamilyar na  tinig na narinig. Lalong naragdagan ang shock na  nakabalatay sa kanyang mukha nang mabungaran  ang nakangiting si Jonathan.  “Why you! Kanina ka pa ba riyan?”  “Nope,” kibit-¬‐ balikat nitong sagot na ngayon  ay mabilis nang nakatalon mula sa kabayo.  “Are you sure?” may pagdududang tanong  niya rito. “Sinusundan mo ba akong talaga?”      “Wait a minute, lady! Believe me or not, pero  hindi kita sinusundan. Nagkataong napadaan  lang ako sa lugar na ito kaya nang makita kita rito  ay ipinasya kong lapitan ka. I thought, may  masamang nangyari sa iyo nang makita kitang  nakahiga.”  Hindi siya kumibo bagaman nasa dibdib pa rin  niya ang pagdududa sa sinabi ni Jonathan.  “What happened? Bakit basang-¬‐ basa ka?”      Nagtaasan ang nga kilay ni Tanya. Obvious ba,  de nalaglag sa buwisit na tulay na iyan! ibig sana niyang sabihin dito pero sa halip ay..  “It’s none of your business!”  Amused na napangiti si Jonathan sa  ipinapakitang katarayan ng dalaga. “Tanya  Marie—”  “Don’t call me ‘Tanya Marie’. Hindi tayo close  para tawagin mo ako sa pangalang iyan!”      This time, hindi na napigilan ni Jonathan ang  matawa. Sa halip na ikainis nito ang pagtataray ni  Tanya ay tila musika pa sa pandinig ng binata ang  paangil na pagsasalita niya.  “Walang nakakatawa sa sinabi ko!” Inirapan  niya ito bago bumaba mula sa batong  kinauupuan.  Akmang hahawakan siya ni Jonathan upang  alalayan sa pagbaba ngunit agad niyang pinalis  ang kamay nito.      “Don’t touch me! Thanks for your help but I  can manage.”  “Hey! Kung iniisip mo na magte-¬‐ take  advantage ako sa iyo ay nagkakamali ka. Kilala na  kita noon pa. Hindi ko makakalimutan kung  paano mo inupakan ang mga lalaking nang-¬‐ aasar  sa iyo during your high school days.”  “Mabuti’t alam mo!” may pagmamalaking  wika niya.      Naramdaman niyang sumusunod ito sa kanya.  Pinapanood nito ang pagbabalik niya ng mga  damit sa kanyang maleta.  “Totoo pala ang sinabi sa akin ni Geraldine na  uuwi ka ngayon sa inyo.”  Maang siyang napatingin dito. “Nagkausap  kayo ni Geraldine?”  “Yeah. We’ve talked on the same night na  nagkita tayo. Tinanong ko sa kanya kung saan ka  nakatira sa Maynila.”      Binitiwan ni Tanya ang ginagawa at nakapa-¬‐  maywang na hinarap ito. “Puwede bang  pakiesplika sa akin kung bakit gusto mong  malaman ang tirahan ko sa Maynila?”  Nagkibit ng mga balikat si Jonathan. “It’s very  simple. I want to see if I can enlist your help in a  very important matter.”  “Ano’ng ibig mong sabihin?” curious niyang  tanong.      “Tanya, alam mo naman na interesado kaming  bilhin ang lupa n’yong malapit sa San Martin,  hindi ba? Malaki ang maitutulong ng lupain na  iyon sa gagawin namin pagde-¬‐ develop sa  kalahating bahagi ng San Martin kaya lamang ay  matigas ang paninindigan ng itay mo na huwag  iyong ibenta—”  “Mabigat ang kanyang rason kung bakit ayaw  niya.”  “Rason? Tulad ng ano?”      “Personal ang kanyang dahilan. Siguro  naman, eh, naiisip n`yo ang dahilan ng father ko.  Ayaw niyang makitang sinisira n’yo ang  paraisong iyon nang dahil lang sa pagde-¬‐ develop  n’yo ng isang subdibisyon.”  “Wala kaming balak na sirain ang kagandahan  ng isang lugar, Tanya. In fact, marami kaming  plano at isa na roon ay `yong lalong pagandahin  ang lugar.”      “I doubt it,” walang-¬‐ anumang sabi niya. “Kahit  ano pang sabihin mo, iisa lang ang ibig sabihin  niyon. Gusto n`yo ang lupain namin.. simply  because of profit. Makikinabang kayo, hindi ba?”  “Be reasonable, Tanya. Alam kong nanga-¬‐  ngailangan ng malaking halaga ngayon ang  pamilya mo. At malaki ang maitutulong ng  perang ibabayad namin kung ibebenta n’yo ang  lupaing iyon. At naniniwala akong ikaw lamang  ang makakakumbinsi sa father mo—”      “Mr. Perez,” gigil na sansala niya, “nagkamali  ka ng nilapitan. Hindi ko magagawa ang sinasabi  mo.”  “Kahit pa malaking halaga ang ibabayad  namin?”  Napangisi siya. “Hindi lahat ng tao’y nasisilaw  sa salapi. Maaaring nangangailangan kami ng  malaking pera pero depende iyon sa sitwasyon.  At nagkataon na ang father ko’y walang balak  makipagnegosasyon sa inyo.”      Dumilim ang anyo ni Jonathan sa sinabi niya.  “Are we going to argue again about that silly, old  family feud? Besides, masyado ng nilulumot ang  alitan ng mga lolo natin. Let bygone be bygone.”  “Hindi lang iyon ang dahilan kung bakit may  alitan pa rin sa pamilya natin, Mr. Perez. Marami  pa.”  “Really?” sarkastikong sabi nito.  “Hindi mo alam? Puwes, isa-¬‐ isahin ko sàyo. Dahil sa impluwensiya ng papa mo sa isang bangko, na-¬‐ decline ang nilo-¬‐ loan ng Itay.  Lumipat kami sa isang private financing  company, na-¬‐ grant ang loan ng itay ko, at ang  collateral ay ang lupain namin. Pero sumablay sa  pagbabayad ng amortization ang itay ko, ginigipit  na kami na maibalik agad ang kabuuan ng utang  namin.”  “Hindi bàt ganoon naman ang patakaran? As  far as I know, ilang buwan nang hindi  nakakahulog sa bangko ang pamilya mo.”      “Pero matindi ang pressure ng paniningil nila  dahil napag-¬‐ alaman ng Itay na ang general  manager ng financing ay inaanak ng papa mo.  Kuha mo naman siguro ang ibig kong sabihin,”  nang-¬‐ uuyam ang tono niya.  Hindi ito kumibo.  “Puwede ba, tigilan mo na ang kasusunod sa  akin!” asik niya rito. “Tinitiyak ko sàyong hindi  na magbabago ang isip ng itay ko.”      “It’s your loss, Tanya. I’ve made a very  generous offer, higit pa sa halaga ng lupa ang  bayad na inaalok ko sa inyo. Lamang wala akong  magagawa kung patuloy kayong magmamatigas.  Mas gugustuhin n`yo pang mailit ng financing  ang inyong lupain.”  “Hindi mangyayari iyon, Mr. Perez. Bago  dumating ang itinakdang taning sa amin, may  magagawa na kaming paraan.” Ngunit sa  kaibuturan ng isip niya, suntok sa buwan ang      sinabi niya rito. Saan siya kukuha ng malaking  halaga?  “Baka sakaling magbago pa ang isip n`yo.”  “Hinding-¬‐ hindi na. Goodbye, Mr. Perez!”  Pagkasabi niyon ay tinalikuran na niya ito.  Dahil sa pagmamadaling makalayo, nasalabid  ang mga paa niya sa nakausling ugat ng punong-¬‐  kahoy dahilan upang bumagsak siya.  Naging dahilan upang tumilapon siya sa ere.      SA HALIP na matitigas na bato ang binagsakan ni  Tanya ay sa matitipunong bisig ni Jonathan siya  bumagsak.  Tinakasan ng kulay ang pisngi niya nang  mapatingala rito.  “I feel like a knight of the Round Table who  have just saved a beautiful princess from breaking  her fool neck.” May ngiti sa mga labi nito habang  sinasabi iyon. “At bilang gantimpala, nararapat      lamang na pagkalooban ng isang matamis na  halik ng prinsesa ang kanyang naging  tagapagligtas.”  Mabilis na nagpumiglas si Tanya mula sa  pagkakaangat nito sa kanya sa ere. “Put me down,  Mr. Perez!” mariin niyang utos sa halip na  magpasalamat.  At hindi nagustuhan ni Jonathan ang inasal  niya. Nanatiling pangku-¬‐ pangko siya nito at tila      walang balak na pakawalan tulad ng kanyang  nais.  “Ano ba?!” muli niyang asik dito.  Ikinagulat niya ang sumunod na nangyari. In  split second, naramdaman niya ang pagsayad ng  mga labi nito sa kanyang bibig.  Mapusok ang bawat galaw ng mga labi nito.  Nasasaktan man siya sa paraan ng paghalik nito  ay hindi na niya gaanong alintana iyon. Sapagka’t  ang nanaig sa kanya ay kaiga-¬‐ igayang      pakiramdam na noon lang niya naranasan sa  tanang-¬‐ buhay niya.  May isang bahagi ng katawan niya ang biglang  nagising sa ginawang iyon ng lalaki.  Tila libu-¬‐ libong boltahe ng kuryente ang  gumapang sa buo niyang katawan. Her thoughts  were scattered.  At sa kanyang pagkabigla, wala siyang  makapang galit sa dibdib. Tanging ang halik ni  Jonathan ang umuukopa sa buo niyang utak.      Subalit nahawi ang mga ulap na nakapaligid  kanya nang tila kidlat na sumingit sa kanyang  utak ang imahe ng ama. Sapat iyon upang  magising siya.  “Brute!”  Isang sampal ang dumapo sa mukha nito.  Hindi na niya namalayan kung paano siya  nakatakas sa mga bisig nito.  Ang tanging alam niya lang ay ang  dumistansiya kaagad sa isang kaaway.      “Don’t you dare touch me again, Jonathan  Perez!” bulyaw niya rito.  “Tanya, I’m—”  “I’m warning you, Mr. Perez! Kapag hindi mo  ako hahayaang makalayo ay hindi ako  mangingiming mag-¬‐ file ng kaso laban sa iyo!”  Hindi ito kumibo, pinagmasdan na lamang  ang papalayong dalaga.      SA PAGLALAKAD ay muling sumagi kay Tanya  ang nangyari sa pagitan nila ni Jonathan. This  time, muling nabuhay ang galit niya sa lalaki.  Galit na nararamdaman niya rin para sa sarili.  Bakit hinayaan niyang matangay sa halik ng  kalaban? Of all men in this world, ang halik  mula kay Jonathan Perez ang kahuli-¬‐ hulihang  nanaisin niya sa mundo.      But she failed. Hindi niya maikakaila sa sarili  na nag-¬‐ enjoy siya sa sensasyong hatid ng halik  nito.    IKINAGULAT ni Almario nang bumungad sa  kanilang bakuran si Tanya.  “Biglaan yata ang naging pag-¬‐ uwi mo?”  nagtataka nitong tanong nang tanggapin ang  pagmamano ng anak.  “Kumusta po kayo, Itay?”      “Mabuti naman. Teka, bakit mukha yatang  basa ang suot mong damit?”  Nagkibit siya ng mga balikat. Sinabi niya sa  ama na nasiraan ang sinasakyang jeep kaya  napilitan siyang maglakad.  Ikinuwento niya rin dito ang pagkakahulog  niya sa ilog maliban sa pagnanakaw ni Jonathan  ng halik sa kanya. Takot niya lang na maghalo  ang balat sa tinalupan kapag nalaman nitong  kinanti ng isang Perez ang anak nito.      “Nariyan ba si Inay?”  “Aba’y nasa puwesto niya sa palengke. Pero  huwag kang mag-¬‐ alala dahil maaga ang uwi  niyon ngayon. Kaunting karne lamang ang  kanyang itininda.”  Napatangu-¬‐ tango si Tanya. Inikot niya ang  paningin sa talyer. Nang hindi mahagilap ng mga  mata ang pakay ay binalingan niya ang ama.  “Si Kuya Tomas ho?”      “H-¬‐ ha? Ah, nasa likod, may tinatapos na  sasakyan. Siyanga pala, kumain ka na ba?” pag-¬‐  iiba nito kaagad ng usapan.  Kinuha ni Almario ang bag sa kamay ng anak.  “Naku, tiyak na sisipagin na namang magluto ng  masarap na putahe ang inay mo dahil narito ka.”  Nagpakawala ng isang malalim na buntong-¬‐  hininga si Tanya. “Itay, huwag n’yo na ho akong  libangin. Alam ko hong may problema ngayon.  Kahapon pa tumawag si Kuya Tomas sa akin at      sinabi niya ang pagkasunog ng babuyan ni Mang  Narding.”  Sukat doon ay alanganing ngiti ang  nakasungaw sa mga labi ni Almario. “Naku,  huwag mong intindihin ang problema ng Kuya  Tomas mo. Tiyak na malulusutan niya rin iyon.”  “Itay, hindi birong halaga ang kakailanganin  natin sa pagkakasunog ni Kuya sa babuyan ni  Mang Narding. Ang mabuti pa ho ay pupuntahan      ko na si Kuya at nang makapag-¬‐ usap kami  tungkol dito.”  Bago pa makatutol ang matanda ay mabilis  nang tinalunton ni Tanya ang likuran ng talyer  kung saan nagmemekaniko ang nakatatandang  kapatid.

 

CHAPTER THREE

    “HELLO, sis! Kumusta ang biyahe mo?” bungad  ni Tomas nang makita si Tanya.  Gusto niyang mapailing. Maluwang ang  ngiting nasa mga labi ngayon ng kapatid at  halatang hindi gaanong binibigyan ng pansin ang  problema sa babuyan ng kanilang kapitbahay.      Hindi katulad niya na halos pumutok na ang  ulo sa kaiisip kung saan kukuha ng salaping  ipantatapal sa problema nito.  Balak niyang pagalitan ang kapatid ngunit  nang makita ni Tanya ang lapnos na balat sa  balikat ni Tomas ay lumambot ang kanyang puso.  “Kuya Tomas, ano ba naman ang ginawa mo?  Tingnan mo ngàyang braso mo, nang dahil sa  kaka-¬‐ expirement mo sa mga sirang makina ng  sasakyan ay muntik ka nang matusta.”      “Wala ito, sis.” Pinunasan nito ang kamay na  puro grasa.  “Ano ba talaga ang nangyari? Bakit pati ang  nanahimik na babuyan ni Mang Narding ay  nasunog?”  Iiling-¬‐ iling na sumagot si Tomas. “Sis, hindi ko  naman akalain kasi na sasabog `yong makina  nang i-¬‐ start ko ang sasakyan. Hayun, namalayan  ko na lang ang pagkalat ng apoy. Mabuti nga’t  mabilis akong nakalabas doon.”      “Kuya, hindi ba’t nasa bakanteng lote ka nagro-¬‐  road test? Paanong nangyaring nakarating ang  apoy sa piggery?”  “Nòng time kasing iyon ay hindi ko naalis ang  mga tuyong dayami. Kaya hayun, mabilis na  kumalat ang apoy. At sa malas, bukod sa kawalan  ng tubig gawa ng tubong inaayos sa bayan ay  matagal bago rumesponde ang nag-¬‐ iisang  bombero dito sa Sta. Catalina.”      Nanghihinang napaupo si Tanya sa bangko.  “God! I bet, hindi man nadamay ang lahat ng  alaga ni Mang Narding, tiyak na malaking halaga  ang gugugulin sa pagpapagawa ng isang  babuyan. At walang ibang sasagot sa pampagawa  niyon kundi tayo dahil ikaw ang may kasalanan  kung bakit iyon nasunog.”  Banayad na tinapik ni Tomas ang balikat ng  bunsong kapatid. “Huwag kang mag-¬‐ alala, bago  dumating ang takdang petsa na ibinigay sa akin      ng matandang iyon ay may paraan na akong  maiisip. Ako’ng bahala!”  Sinimangutan niya ito. “Kuya, kung mag-¬‐ e-¬‐  experiment ka na naman sa makina ng sasakyan  para lang kumita nang malaki ay huwag mo nang  ituloy ang balak na iyon. Baka lalo lang  madagdagan ang ating problema. You see, hindi  pa nga tayo nakakatapos sa problema natin sa  lupang nakasangla, heto’t may panibago na  naman.”      “Leave it to me, sister. Nakausap ko na si  Franco, `yong gumagawa ng kaha ng mga  sasakyan. Nangako siya sa akin na kukuhain niya  akong latero sa trak na kanilang gagawin. Malaki  rin ang kikitain ko doon.”  Naiiling na lamang si Tanya. “Bahala ka na  nga.”    TAPOS na silang maghapunan nang dumating sa  tahanan nina Tanya si Carol.      “Iha, napasugod ka yata,” ani Soledad nang  mabungaran ang pamangkin.  “Nabalitaan ko ho kasi kay Kuya Tomas na  umuwi si Tanya.”  Napalabas ng kuwarto si Tanya nang marinig  ang boses ng pinsan at matalik na kaibigan.  “Carol!” masaya niyang agaw sa atensyon nito.  Napabaling ito sa kanya. “Bruha, ba’t hindi mo  man lang ako dinaanan sa bahay?”      “Pasensiya ka na. Hindi kasi ako sa highway  bumaba kundi nag-¬‐ shortcut ako nang umuwi  dito.”  “Ha? Bakit?”  Ikinuwento niya rito ang nangyari kanina. Ang  tungkol kay Jonathan ay inireserba niya. Mamaya  na lamang siya magkukuwento kapag napagsolo  sila ni Carol.  “Ikaw, kumusta ka na?” baling niya rito.      “Mabuti naman. Kung ang love life ko ang  kukumustahin mo, eh, mabuting-¬‐ mabuti dahil  may boyfriend na ako,” kinikilig na pagbabalita  nito.  “Talaga? Sino naman ang malas na lalaking  iyon?”  Tumikwas ang nguso ni Carol sa narinig.  “Grabe ka, ha! Anyway, Greg ang pangalan ng  nobyo ko. Kasamahan siya sa trabaho ni Isagani.”      Si Isagani ay kababata nila ni Carol at masugid  na manliligaw niya noon.  “Good boy naman kaya ang Greg na iyon?”  naisipan niyang itanong sa kaibigan.  “Oo naman, `no! Teka, pinapasabi nga pala ni  Isagani na dadalaw siya sa iyo bukas ng gabi.”  Tumirik ang mga mata niya. “Tiyak na  mangungulit na naman ang lalaking iyon.”  “Hayaan mo na. Tutal naman ay minsan lang  makadiga sa iyòyong tao. Sigurado naman      kasing sa susunod na buwan na naman ang uwi  mo rito sa atin.”  “Hindi, ah! Sa next week lang ay babalik ako  rito. Piyesta yata ng Sta. Catalina.”  “Mabuti naman at naalala mo ang paborito  nating okasyon.”  Natigil ang masayang pagkukuwentuhan ng  magpinsan nang lumabas mula sa kusina si  Soledad. Lihim siyang napakagat-¬‐ labi nang      umupo ang ina at tila may balak na makisalo sa  usapan nilang magpinsan.  Paano niya maikukuwento kay Carol ang  kanina pang gumugulo sa kanyang isipan kung  naroroon ang kanyang ina.  “Carol, dito ka na kaya matulog nang matagal-¬‐  tagal naman ang pagkukuwentuhan ninyo ni  Tanya.”      Nakahinga siya nang maluwag sa sinabi ng ina.  Masasabi niya kay Carol ang gustong sabihin  kapag matutulog na sila sa kanyang kuwarto.    “TAMA ba ang narinig ko? Nagkita kayo ni  Jonathan Perez sa Maynila?”  Eksaherado ang naging reaksiyon ni Carol  nang sabihin niya rito ang naging pagkikita nila  ng binata sa Jetro’s Bar.      Umalis siya sa pagkakahiga. “Hinaan mo  naman ang boses mo, Carol. Baka marinig tayo  nina Inay.”  Naitutop naman ng babae ang isang kamay sa  bibig nito.  “Pagkatapos ng pagkikitang iyon ay  nagtagpong muli ang landas namin kanina sa  ilog,” pagpapatuloy niya.  “Hindi ba’t nasa ibang bansa siya? So, kailan pa  siya dumating sa San Martin?”      “I don’t know. Basta ang alam ko, siya na  ngayon ang namamahala sa negosyo ng kanyang  ama.”  “Meaning, he’s staying here for good.”  “I guess,” walang-¬‐ gana niyang sagot.  “Ang sabi mo nagkita kayo sa Maynila,  nilapitan mo siya?”  Inirapan niya ang pinsan. “Bakit ko naman  gagawin iyon? Siya ang lumapit sa akin. He  remembered me.”      “Really? So, what happened then? Ano’ng  sinabi niya sa iyo nang lapitan ka?”  “Wala naman. Umalis na ako kaagad dahil  marami pa akong gagawin nang gabing iyon. Pero  nang magkita kami kanina sa ilog ay napilitan  akong kausapin siya.”  “Ano naman ang napag-¬‐ usapan n’yo? Don’t tell  me, nagkumustahan kayo? Ni hindi nga kayo  naging  magkaibigan  ni  Jonathan  para  magkumustahan, `no!”      Napabuntong-¬‐ hininga si Tanya nang maalala  ang ginawang panghahalik sa kanya ng binata.  “Gusto niyang kumbinsihin ko ang itay ko na  sa kanila na lang ibenta ang lupain namin.  Siyempre pa, hindi ako pumayag. Pero bago ako  makaalis sa ilog na iyon ay. . h-¬‐ hinalikan niya  ako.”  Namilog ang mga mata ni Carol. “H-¬‐ hinalikan  ka ni Jonathan?”      Marahan siyang napatango habang nagsisimula  nang mag-¬‐ init ang magkabila niyang pisngi.  Ayaw na sana niyang pag-¬‐ usapan ang tungkol  doon ngunit hindi siya matatahimik hangga’t  walang pinagtatapatan ng saloobin.  Alam naman niyang hindi siya nagkamali sa  pag-¬‐ confide kay Carol. Ever since ay ganoon na  sila sa isa’t isa ng pinsan, walang lihiman.  Ipinilig nito ang ulo at hindi pa rin  makapaniwala sa narinig. “Wow! Imagine, si      Jonathan ang first kiss mo? He’s really a good  catch. Bukod sa mayaman na ay guwapo pa.”  Tinaasan niya ng kilay ang sinabi nito.  “Hanggang ngayon pa rin ba ay crush mo pa rin  ang lalaking iyon?”  “Oo naman. Pero siyempre mas special ang  feelings ko kay Greg. Teka, huwag mo ngang  ibahin ang usapan. Mabalik tayo kay Jonathan.”  “Ayoko nang pag-¬‐ usapan pa ang lalaking  `yon.”      Pilya ang ngiting sumungaw sa mga labi ni  Carol. “I-¬‐ share mo naman sa akin ang pinag-¬‐  usapan n’yo sa ilog? What’s the real score?  Seryoso ba siya sa iyo?”  Umarko ang kilay ni Tanya. “Imposiblèyang  sinasabi mo. Ako. . seseryosohin ni Jonathan?  Hindi ako ang klase ng babaeng matitipuhan  nòn! At lalong hindi ko siya type, `no!”  “Galit ka ba kay Jonathan?”      “Ano ba ang dapat kong maramdaman sa  kanya? Dapat ko bang ikatuwa ang ginagawa  niyang panggigipit sa pamilya ko?”  “Kung galit ka sa kanya, bakit hinayaan mong  mahalikan ka ng lalaking iyon?”  “I have no choice. Nadulas ako sa batuhan at  sinalo niya ako. Then namalayan ko na lang na. .  na. .”  “Na hinalikan ka niya,” dugtong nito. “Ano  ba’ng una mong naramdaman nang ma-¬‐ realize      mong hinalikan ka ni Jonathan? Lalo bang  nadagdagan ang galit mo sa kanya?”  Nahihiya siyang umiling. “Carol, sa simula pa  lang ay alam mo na ang alitan sa pagitan ng  pamilya ko at sa pamilya ng lalaking iyon. At  alam mo rin na hindi ko pinangarap ang  mapansin ng Jonathan na iyon.”  “Bakit nga kasi pumayag kang magpahalik sa  kanya? Ibig sabihin, gusto mo rin siya.”  “He kissed me just to satisfy his ego.”      “Eh, ikaw nga?”  “Wala lang. Sabihin nating sandali akong  nawala sa sarili, `yong parang napraning.”  Tumirik ang mga mata ni Carol. “Masarap ba  siyang humalik?”  Hindi siya agad nakasagot. Nahihiya siyang  aminin sa kaibigan ang tunay na naramdaman  kanina.  “After ng kissing, galit ka pa rin sa kanya,  Tanya?”      “Honest. . habang hinahalikan niya ako ay  bigla na lamang naglaho ang galit ko sa kanya.”  “Tanya.. ”  “I hate myself, Carol! And damn that man!  Simpleng halik niya lang ay nasisira ang diskarte  ko.”  “I understand because I know the feelings,  Tanya,” seryosong wika nito. “He’s your first kiss,  at natural lamang ang naramdaman mo. But it  doesn’t mean na in love ka kay Jonathan.”      Napatingin siya sa pinsan. “Malabong  maramdaman ko ang ganoon sa isang kalaban,  Carol. Sapat na ang ginawa sa amin ng mga  kaanak niya para kasuklaman ko si Jonathan.”  “But I’m warning you, Tanya. Maganda ka at  hindi malayong magkainteres sa iyo ang lalaking  iyon. At kapag nangyari ang kutob ko, tiyak na  gagawin niya ang lahat para makuha ka lang  niya.”      Mataman niyang tinitigan ang kausap. “Kung  salapi ang gagawin niyang sandata para makuha  ako, then he’s wasting his time. Never niyang  makukuha ang kanyang gusto especially kung  pamilya ko ang involved.”    SUMAPIT ang araw ng piyesta sa Sta. Catalina.  Ala-¬‐ sais pa lamang ng gabi ay marami ng tao sa  labas ng malaking simbahan ng Sta. Catalina. Ang  bawat isa ay handa na para umilaw sa      pagpuprusisyon sa Mahal na Birhen ng naturang  bayan.  Kabilang sa mga iyon ay sina Tanya at Carol.  Kasama nila si Greg.  Kung may taong nanaisin si Tanya na huwag  makita sa gabing iyon ay si Jonathan.  Subalit sadyang mapagbiro ang tadhana. Kahit  maraming tao ay hindi nakaligtas sa paningin  niya ang pamilyar na anyo ng lalaki. Pero hindi      ito nag-¬‐ iisa sa paglalakad. May magandang  babae itong kaagapay.  Ang ayos ng naturang babae ay lutang na  lutang sa mga kababaihan sa Sta. Catalina. Sa  pananamit nito at paraan ng pagdadala sa sarili  ay hindi maipagkakailang Manileña ito.  Isang ngiti ang sumilay sa mga labi ni Jonathan  sa pagtatama ng paningin nila ng dalaga.      Ngunit matalim na irap ang iginanti ni Tanya  sa binata. Mabilis niyang iniwas ang paningin  dito.  Ngunit may kung anong magnetong taglay si  Jonathan kung kaya’t naging imposible para sa  kanya na bale-¬‐ walain ang presensiya nito.  Slow motion ang ginawang paglingon ni Tanya  sa gawi ng lalaki. At ganoon na lamang ang  pamumula ng kanyang pisngi nang mahuling  titig na titig sa kanya si Jonathan.      This time, inis ang nagbangong damdamin sa  dibdib niya nang mapansin ang tila nang-¬‐ aasar na  ngiti sa mga labi nito. At alam niyang paraan iyon  ng lalaki para iparating sa kanya na hindi niya ito  kayang bale-¬‐ walain.  Lumaban siya ng titigan dito. Habang  naglalakad ay magkahinang ang mga mata nila ni  Jonathan. Bagay na kapwa napansin ng kani-¬‐  kanilang mga kasama.      Bago pa siya masita ni Carol ay bigla na lamang  nagtakbuhan ang mga tao. Kasunod niyon ay ang  matinis na sigawan ng mga kababaihan.  “Takbo kayo, dali!”  Hindi na nakahuma si Tanya nang daanan siya  at itulak ng mga taong nagkakagulo. Kapwa nais  makalayo sa dalawang grupo ng kabataan na  nagra-¬‐ riot.  Nakita ni Jonathan ang pagkataranta niya.      Sumabay siya sa hugos ng mga taong  nagtatakbuhan. Nakarating sila hanggang sa  tulay at naipit siya ng mga tao sa sementadong  harang.  Napatili na lamang si Tanya nang malakas  siyang maitulak ng kung sino. Sa isang iglap ay  isa siya sa minalas na mahulog sa tulay.  Bumagsak siya sa ilog na ang lalim ay mahigit  sa apat na talampakan.

 

CHAPTER FOUR  

    MALAMIG na tubig ang yumakap sa buong  katawan ni Tanya. Naghiyawan ang mga taong  nakasaksi sa paglagpak ng ilan — kabilang na  roon ang dalaga — sa ilog.  Gayunpaman ay hindi siya nasiraan ng loob.  Awtomatiko niyang ikinampay ang mga kamay at  paa. Mabilis siyang lumangoy at tinungo ang gilid  ng pampang.      Ngunit hindi madali ang umahon pabalik sa  sementadong daan. Kakailanganin niya pang  baybayin ang paitaas at madulas na lupa pabalik  sa itaas.  Isang  makapangyarihang  kamay  ang  nakalahad sa kanya nang magtaas siya ng  paningin. Pag-¬‐ alala ang mababasa sa mga mata ni  Jonathan nang matitigan niya ito.  Nakatayo ito sa gilid ng ilog habang ang  kabilang kamay nito ay mahigpit na nakahawak      sa lubid na iniladlad mula sa itaas ng mga tanod  na mabilis na rumesponde.  Sa halip na tanggapin ang kamay ni Jonathan  ay binale-¬‐ wala niya iyon. Sinimulan niyang  akyatin ang maputik na lupa.  Ngunit sa malas, nakakailang hakbang pa  lamang siya ay muli na naman siyang  dumausdos.      “Better take my hand,” makapangyarihang utos  ni Jonathan. Bakas ang galit sa tinig nito dahil sa  katigasan ng ulo ng dalaga.  Parami nang parami ang mga taong nag-¬‐  uusyoso. Lalo nang na-¬‐ distract si Tanya at  nahirapang iahon ang sarili.  Napapagod at nangangalay na ang kanyang  mga balikat sa ilang beses na pag-¬‐ a-¬‐ attempt na  makaahon.      Hanggang sa ma-¬‐ realize ni Tanya na sarili  lamang niya ang pinahihirapan. Wala na siyang  magagawa kundi ang tanggapin ang inilalahad na  tulong ni Jonathan.  “S-¬‐ salamat. .” bulong niya nang ganap nang  makasampa sa itaas.  Kusa na siyang kumawala sa pagkakahawak ng  lalaki at ang balak ay hanapin sina Carol at Greg.      Pero mabilis siyang napigilan ni Jonathan sa  braso. “Not so fast,” wika nito. “Kasalanan ko  kung bakit ka nalaglag sa tulay.”  “Ikaw ang. . nagtulak sa akin!”  “I’m trying to get you. Pero wala ka na sa sarili  mo. Wala akong planong itulak ka.”  Naningkit ang mga mata niya. “How dare you!  Sinadya mo. Gusto mo akong madisgrasya.”      “Listen, Tanya. Kung may masama akong  tangka sàyo, hindi na kita babalikan dito para  tulungan.”  “Dahil alam mong maraming nakakita sàyo.”  “Let me help you,” anito.  “Never mind,” tanggi niya sa matigas na tono.  Naroon ang kagustuhan niyang makalayo kay  Jonathan.  “No, I insist. Kailangang mapalitan ng tuyo ang  nabasa mong kasuotan. I’ll take you to my      friend’s office here in Sta. Catalina. Maraming  siyang damit na maaring ipahiram sa iyo. He  keeps a wardrobe of clothes there for girls who do  modelling assigment for his promotions.”  Bumuka ang mga labi ni Tanya upang tumutol.  Ngunit biglang nagbago ang isip niya nang  makita ang mga taong patuloy sa pag-¬‐ uusyuso sa  kanila.  At upang makatakas sa mga ito, marahan na  lamang siyang napatango. Inalalayan siya ni      Jonathan patungo sa itim na kotse na nakaparada  sa may di-¬‐ kalayuan.  Nailang si Tanya nang malaman na naroroon sa  loob ng sasakyan at naghihintay ang babaeng  kaagapay kanina ni Jonathan.    HUMANTONG sila sa pinakamataas na gusali na  nakatayo sa pinakabayan ng Sta. Catalina.      Magmula sa pagbaba ng sasakyan hanggang sa  pagsakay sa elevator ay nakaalalay si Jonathan  kay Tanya.  Habang hindi naman maipinta ang mukha ng  babaeng kasama nila. Halatang ikinaiinis nito ang  atensyon na iniuukol sa kanya ngayon ni  Jonathan.  “By the way, Tanya, meet my secretary Rina  Alcalde,” pakilala nito nang makapasok sila sa      magarbong silid. Bago ito tuluyang lumabas ng  silid ay nagbilin ito kay Rina.  “Ikaw na ang bahala kay Tanya. Bigyan mo  kaagad siya ng damit na pamalit sa suot niya.  Nasa kabilang kuwarto lamang ako para kausapin  si Keith.”  Hindi man lamang narinig ni Tanya ang boses  nito para sumagot sa inuutos ni Jonathan.  Marahan lamang itong napatango.      Nang sila na lamang ni Rina ay hinagod siya  nito ng tingin mula ulo hanggang paa.  “Ano bàng size ng paa mo?” malamig nitong  tanong. “Kailangan mo ring magpalit ng sapatos  dahil basàyang rubber shoes na suot mo,”  dugtong pa nito.  Muling pinasadahan ng tingin ni Rina ang T-¬‐  shirt at maong jeans na suot niya. “Sumunod ka  sa akin,” utos nito nang tumalikod.      Sa isang pinto sila pumasok ng babae. Isang  magarang silid na naman ang nabungaran ni  Tanya. Kung sa kabila ay magandang opisina ang  kanyang nakita ngayon ay magarbong bedroom  naman ang kanyang nasilayan.  “Pumasok ka na sa banyo para maligo habang  hinahanapan kita ng damit na maaari mong isuot  dito.”      Bago pa magyelo si Tanya sa lamig ng  pakikitungo sa kanya ni Rina ay ipinasya na  niyang pumasok sa banyo.  Makalipas ang ilang minuto ay nakaroba na  lamang siya nang lumabas ng banyo. Wala na sa  naturang silid si Rina at sa halip ay isang babae  ang naabutan niya.  “Hi!” Nakangiti ito nang tumayo. “I’m Larla.  Inutusan ako ni Boss Jonathan para asikasuhin ka.  Heto nga pala ang damit na isusuot mo.”      Isang black halter dress at black slide para sa  kanyang footwear ang inihanda kanina ni Rina.  May pagdadalawang-¬‐ isip sa utak niya nang  abutin ang naturang mga damit. Awtomatiko  niyang inilapag sa mesita ang mga damit na  hinubad.  Kinuha naman iyon ni Larla. “Ako na ang  bahalang magpa-¬‐ laundry ng mga ito sa ibaba.”  Iniladlad ni Tanya sa ere ang naturang damit.  Dismayado siya sa natuklasang yari niyon.      “L-¬‐ Larla, ito na ba ang pinakasimpleng damit  na. .”  Napangiti ang babae. “Sorry, peròyan lang  talaga ang damit na hindi gaanong daring. Ang  ibang damit kasi ay siguradong tatanggihan mong  isuot dahil halos wala nang maitatago sa katawan  mo kapag isinuot ang mga iyon.”  Sa narinig ay walang nagawa si Tanya kundi  ang muling bumalik sa banyo para magbihis.      Bago siya lumabas ng banyo ay pinagmasdan  muna niya ang sarili sa harap ng salamin.  It was a perfect fit dahil nahantad ang hubog  ng kanyang katawan.    “YOU SEE. . mas maganda ka ngayong may  kaunting makeup na nakapahid diyan sa face  mo!” maarteng wika ni Larla makalipas ang ilang  minuto na pagpipilitan nila sa nais nito.      Kanina nang lumabas siya ng banyo na suot  ang magarang damit ay hindi pumayag ang babae  na hindi ayusan ang kanyang mukha. Ayon dito  ay isa iyon sa mahigpit na ibinilin ni Jonathan na  gawin nito.  Habang pinagmamasdan ni Tanya ang sarili ay  bigla siyang namroblema. Tiyak na magtataka ang  mga magulang niya kapag nakita siya sa ayos na  iyon.      Tiyak na magtatanong ang mga ito. Hindi rin  naman niya magagawang sabihin sa mga ito ang  totoo. Magagalit ang kanyang ama kapag  nalamang si Jonathan ang may gawa niyon.  Sunud-¬‐ sunod na katok ang pumutol sa pag-¬‐  iisip ni Tanya. Kinabahan siya nang sambitin ni  Larla ang pangalan ng binata.      WALANG salitang namutawi sa mga labi ni  Jonathan nang mapagmasdan si Tanya. Bakas sa  mga mata nito ang matinding paghanga.  “You look great!”  Nag-¬‐ init ang magkabilang pisngi niya sa  hantarang papuring ibinigay sa kanya ni  Jonathan. Pero hindi si Rina, na nasa likuran pala  ng lalaki.      Naningkit ang mga mata ni Rina. Bigla tuloy  nitong pinagsisihan ang pagpili ng damit na iyon  para sa dalaga.  “Salamat sa pag-¬‐ aasikaso n’yo kay Tanya,”  wika ni Jonathan nang balingan sina Larla at  Rina. Pagkuwa’y sabik nitong binalingan si  Tanya. “Shall we go, Tanya?”  Nagtatakang natitigan niya ito.      “Ihahatid na kita sa bahay ng kaibigan mo. O  baka gusto mong sa bahay n’yo na lamang kita  ihatid?”  Nag-¬‐ panic si Tanya sa narinig. Malaking gulo  kung magpapahatid siya rito sa kanilang bahay.  “No! Ihatid mo na lamang ako sa bahay nina  Carol.”  “Then, let’s go!”  Inalalayan siya sa siko ni Jonathan nang  palabas na sila ng silid. Hindi naman niya      maikakaila ang kakaibang init nang magdikit  ang kanilang mga balat.  Katahimikan ang namagitan sa kanila nang  nasa loob na sila ng elevator. Lihim siyang  napapasinghap sa tuwing masasamyo ang men’s  cologne na gamit ni Jonathan.  Tulad niya ay nagbihis din ang lalaki. Casual  ang attire nito ngunit tila lalong lumakas ang  karisma nito.      Ipinagpasalamat niya nang bumukas na ang  pinto ng elevator.    NANLUMO si Tanya nang marating nila ang  bahay ng pinsan at malamang walang katau-¬‐ tao  roon.  Noon lamang niya naalala na um-¬‐ attend nga  pala ang buong pamilya ni Carol sa kabilang  baryo para sa selebrasyon ng kamag-¬‐ anak nito na  ikakasal kinabukasan.      “So, what now? Gusto mo bang ihatid na  lamang kita sa inyo?”  Mabilis niyang nilingon ang katabi. “Huwag!”  Kumunot ang noo ni Jonathan. “Bakit?”  Nagbawi siya ng tingin dito. “A-¬‐ ayokong  malaman nila na ikaw ang kasama ko. T-¬‐ tiyak na  magre-¬‐ react sina Itay kapag. . nakita ka.”  Nagbuntong-¬‐ hininga ang binata. “In that case,  paunlakan mo na lamang ang paanyaya ko na  mag-¬‐ late dinner tayo sa Novo Hotel. Tamang-¬‐      tama dahil may fashion show na ginaganap  ngayon doon sa mga sandaling ito.”  “H-¬‐ ha?”  “Please, Tanya, just this evening. Para naman  hindi masayang ang mga gayak natin ngayon.”  Saglit siyang nag-¬‐ isip sa sinabi nito. Kahit  ano pa’ng giit niya sa isip na huwag pagbigyan  ang nais ng isang kaaway, matindi ang kaway ng  banyagang damdamin.  “O, ano?”      “Nag-¬‐ iisip pa ako.”  “Alam kong wala kang tiwala sa akin.”  “Buti alam mo.”  “Puwede ba, Tanya, kalimutan na natin kung  anuman ang alitan ng ating mga pamilya. Besides,  sila naman ang problema, hindi tayong dalawa.  Noon pa man ay gusto ko nang makipagkaibigan  sàyo.”  Gustong tumaas ng kilay niya.      “Please?”  “S-¬‐ sandali lang tayo?”  “Yeah.”  “S-¬‐ sige. .” Matindi ang pagtutol ng kanyang  isip subalit mas nangingibabaw ang kagustuhan  ng dibdib.  “Good!” Muling binuhay ni Jonathan ang  makina at tinahak ang daan patungo sa hotel na  binanggit nito na matatagpuan naman sa San  Martin.      “SALAMAT nga pala.. ” basag ni Tanya sa  katahimikang namamagitan sa kanila sa loob ng  sasakyan.  “Walàyon.” Mabilis siyang nilingon nito at  nginitian. “Tulad ng sinabi ko sa iyo kanina, I  felt responsible sa pagkakahulog mo.”  “Sinadya mo, right?” aniyang nasa himig na  nagbibiro. Pakiramdam niya’y naroroon siya sa  Jetro’s Bar at nakikipagharutan sa customer.      “Believe it or not, hindi ko magagawa ang  iniisip mo. Nasabi kong responsable ako dahil sa  halip na maagapan kita na huwag mahulog, dahil  nga nagkakagulo ang mga tao, may bumangga sa  likod ko, nasiksik kita.”  “Anyway, kalimutan na natin `yon.”  Ikinibit ni Jonathan ang malapad na balikat.  “Good idea. Natutuwa ako dahil sa nangyari ay  nagkasundo tayo.”  “Teka, sinabi ko bang magkasundo na tayo?”      “Wala namang rason para mag-¬‐ away tayo,” giit  nito.  “Meron, Mr. Perez.”  “Well, kalimutan mo na kung anuman `yon.”  “Really? Hindi mo na ako kukulitin sàyong  proposal. Hindi mo na pag-¬‐ iinteresan ang lupain  namin.”  “Let me correct you, Tanya. I admit, interesado  ang father ko sa lupain n`yo, pero hindi naman      kayo dehado sa magiging bayaran. Isipin mong  nakatulong pa nga kami sa inyo.”  “Maisasalba nga ang lupain namin pero ano’ng  mangyayari?”  “All right, let’s change the topic. Pagdating sa  ganyang usapin, tiyak na magtatalo lang tayo.”  Sinimangutan niya ito.  “Hindi mo ba napansin na lagi tayong  pinagtatagpo ng tadhana?”      “Walang kinalaman ang tadhana sa nangyaring  ito sa atin,” malamig niyang sabi. “Nagkakataon  lang ang lahat.”  “Iyon ang paniniwala mo. Pero ako hindi.  Pakiramdam  ko’y  nakatadhana  tayong  magkasama sa mga darating na araw.”  “You’re imagining impossible things. Kung  makakausap ko lang ang tadhanang sinasabi mo  ay hihilingin ko sa kanya na baguhin ang      nakatadhana sa akin kung ikaw man ang  nakasulat doon.”  Humalukipkip siya. Hindi niya sinusulyapan  ang katabi. Nakaligtas sa paningin niya ang  pagtatagis ng mga bagang ni Jonathan.

 

CHAPTER FIVE

    NAGKATOTOO ang nasa isip ni Tanya. Nang  marating nila ang Novo Hotel at magkaagapay  nilang tinalunton ang main entrance ay  nakasunod ang tingin sa kanila ng lahat ng  naroroon.  They made a striking couple. Makatawag-¬‐  pansin ang guwapong mukha ni Jonathan na lalo  pang naragdagan ang karismang taglay sa taas      nito at sa prominenteng balikat na bakas sa suot  nitong polo shirt.  Samantala, tunay na kaakit-¬‐ akit si Tanya sa  black dress na suot. Inihantad ng kanyang  kasuotan ang makinis niyang mga braso’t balikat.  Mas naging kapansin-¬‐ pansin din ang perpektong  kurba ng kanyang katawan.  Ang treinta y singkong edad ni Jonathan ay  hindi naging alangan sa edad ni Tanya.      Kahit nagsisimula na ang show ay bumabati  lahat nang makapansin kay Jonathan. Pagkatapos  naman iyon ay ipinapakilala siya ng lalaki sa mga  ito.  Feeling “Cinderella” nang mga sandaling iyon  si Tanya. Ang basahan niyang suot kanina ay  parang magic na pinalitan ng kanyang fairygod  mother nang isang magarang gown.  At kasama sa magic na iyon ay ang pagbibigay  ng isang prinsipe sa katauhan ni Jonathan.      Mapait siyang napangiti. Tulad ni Cinderella,  ang gabing iyon ay may katapusan. Bukas ng  umaga ay gigising siyang wala na ang mga  magagandang bagay na iyon.  Dalawang oras ang itinakbo ng naturang  fashion show. Pasado-¬‐ alas-¬‐ dose na nang lumabas  sila ng Novo Hotel. Tamang-¬‐ tama ang oras ng  paghatid sa kanya ni Jonathan pauwi.  Inabutan niyang nasa sala pa si Carol.      Gaya ng inaaasahan ni Tanya, nagtaka ang  pinsan sa naging ayos niya. At bago pa ito  magtanong ay niyaya niya kaagad ito sa silid  nito. Doon niya inilahad ang mga pangyayari.    BUMALIK na si Tanya sa Maynila dahil sa  kanyang trabaho.  Ilang araw pa lamang siyang naroroon nang  dalawin siya ni Carol.      “May problema ba?” Kinabahan siya sa  biglaang pagluwas ng pinsan.  Natawa ito nang mahina. “Wala.”  “Eh, bakit napasugod ka rito?”  “Dito kasi ako sa Manila magpapagawa ng  wedding gown,” nahihiyang tugon ni Carol.  “Ibig mong sabihin magpapakasal ka na?”  Namilog ang kanyang mga mata.  Marahan itong tumango.      “Ang bilis naman yata.”  Napayuko si Carol. “Sa susunod na taon pa  sana ang balak namin ni Greg. Pero ang Itay,  gusto niya ngayon na. Paano, nalaman niyang  nakitulog ako noong isang gabi sa bahay nina  Greg. Nagkasakit kasi siya, eh,” mahaba nitong  paliwanag.  “Ako ba ang gagawin mong maid of honor?”      “Siyempre naman. Ikaw ang best friend ko.  Kaya lang. .” Kusang inihinto ni Carol ang  sasabihin.  “Kaya lang ay ano?”  “Kaya lang baka hindi ka um-¬‐ attend sa kasal ko  kapag nalaman mo kung sino ang best man  namin.”  Tinaasan ni Tanya ng kilay ang sinabi nito.  “Sino?”      “Yung boss nina Greg at Isagani. Si Jonathan  Perez.”  “H-¬‐ ha? Bakit ngayon ko lang yata nalaman na  si Jonathan ang boss nila?”  “Industrial partner lang si Mr. Ching. Ang  totoo talagang may-¬‐ ari ay si Jonathan. Ano..  pupunta ka ba?”  Nagkibit siya ng mga balikat. “Bahala na. .  kung papayag si Itay na um-¬‐ attend ako kahit  naririyan si Jonathan.”      Maluwang ang ngiti ni Carol sa narinig.  “Huwag kang mag-¬‐ alala dahil nasabi ko na kina  Tita Soledad. At pumayag sila. Tutal naman daw  ay kasal ko naman iyon at sandali lang kayong  magkakasama ni Jonathan.”  “Iyon naman pala. De wala ka nang problema.”  Ngunit siya naman ngayon ang biglang  nagkaproblema. Makakaharap na naman niya si  Jonathan. Subalit sa pagkakataong iyon ay tiyak      na de numero ang kilos niya at hanggang maaari  ay iiwasan niyang magsanga ang landas nila nito.  Baka mahalata ng kanyang itay na hindi lang  iyon ang unang pagkakataon na nagkaharap sila  ni Jonathan.    KINABUKASAN ng gabi ay si Jonathan ang  naging bisita ni Tanya. Kung noon ay tinalikuran  niya ito, ngayon ay hindi na niya nagawa ang  gayon.      Nagpaunlak din siya sa pagyaya nito na  kumain sa labas.  “Kailan ka magpapasukat ng gown na  gagamitin mo sa kasal ni Carol?” bungad nito  nang magkaharap na sila sa pandalawahang mesa  sa loob ng class na restaurant sa Timog.  “Sa Friday na lang siguro. Tutal ay nakuha ko  na naman ang design ng damit.”      Nahinto ang gagawin sana niyang pagsubo  nang makita ang makahulugang ngiti sa mga labi  ni Jonathan.  “May nakakatawa ba sa hitsura ko?”  Umiling ito. “Wala naman. Naisip ko lang kung  kailan naman kaya mangyayari na ikakasal  tayong dalawa.”  Binawi ni Tanya ang tingin dito. Hindi niya  matagalan ang malalagkit na sulyap na iniuukol  sa kanya ni Jonathan.      “Malabong mangyari ang iniisip mo,” malamig  niyang tugon.  “Paanong malabo? We’ve been dating more  than once. Pagkatapos niyon ay uumpisahan ko  nang manligaw sa iyo—”  “Huwag mo nang balakin dahil hindi rin kita  sasagutin.”  “You’re lying, my dear. I know you’re attracted  to me as much as I am to you.”      “You’re very conceited, huh? At paano kang  nakasiguro  na  pareho  nga  tayo  ng  nararamdaman?”  “The way you responded to my kiss. . sapat na  rason na iyon para malaman kong gusto mo rin  ako.”  “Walang anumang ibig sabihin ang halik na  iyon,” mariin niyang wika. “Nag-¬‐ take advantage  ka sa sitwasyon natin. Hindi mo gagawin iyon  kung talagang mapagkakatiwalaan kang lalaki.”      “Tama ka sa sinabi mo. Pero naisasantabi ang  bagay na iyon kapag kailangang iparating sa  babae ang kanyang damdamin.”  Binawi niya ang kamay na nakapatong sa table  nang kusang idantay ni Jonathan ang palad nito.  “I haven’t forgotten that kiss,” bulong nito na  bahagya pang dumukwang sa mesa upang ganap  niyang marinig ang sinabi nito. “And I think,  ganoon ka rin. Alam kong hindi mo nakalimutan  ang pinagsaluhan nating halik.”      Sa pagkakataong iyon ay humarap siya rito.  “Can we please change the subject?” mahinahon  niyang wika kahit nagpupuyos na ang dibdib  niya sa inis. “Kung may pinagsisihan man akong  bagay na nangyari sa buhay ko, iyon ay ang halik  na namagitan sa atin.”  Isang ngiti ang sumilay sa mga labi ni Jonathan.  Ngiting pakiramdam niya ay ininsulto nito  ang buo niyang pagkatao.      “All right, gusto mo rin lang na ibahin ang  pinag-¬‐ uusapan natin, pumayag na ba ang itay mo  na ibenta sa amin ang lupa?”  Sarkastikong napangiti si Tanya. “Now, you’re  talking, Mr. Perez! Lumabas din ang tunay na  intensyon mo sa dinner date na ito!”  Naggalawan ang muscles sa mukha ng  kanyang kaharap. “Hindi ba’t ikaw ang may  gustong ibahin natin ang usapan?”      “Yes. And I’m glad, inilabas mo ang tunay  mong motibo. Now. I know, mas nagiging totoo  kang tao kapag kasakiman na ang pinag-¬‐  uusapan.”  Kitang-¬‐ kita ni Tanya ang pagkuyom ng kamao  nito. Bakas sa anyo nito ang pagpipigil sa galit na  nararamdaman.  Walang takot niyang sinalubong ang  naniningkit na mga mata ni Jonathan. “Gusto  mong malaman kung ano’ng sagot ni Itay sa      inaalok mo, Mr. Perez. Well, salamat na lang daw  sa malaking pera na ibabayad mo pero hindi  namin iyon kailangan.”  Sa kabila ng galit na nakabalatay sa mukha ni  Jonathan ay kalmado itong nagsalita. “Ang hirap  paniwalaan na hindi n’yo nga kailangan ang pera.  Lalo pa’t nalalapit na ang palugit na ibinigay  sa inyo ng financing.”  “Kagagawan n’yong mag-¬‐ ama kaya kami  nagigipit nang ganito.”      “Ang pamilya mo ang higit na may  responsibilidad sa mahigpit na pangangailangan  n’yo ng salapi ngayon, Tanya,” mababa ang tinig  na sagot nito.  Isang bagay na ikinaiinis niya ay tila hindi  apektado si Jonathan ng mga salita niya.  “Oo. Inaamin ko na hindi sila naging wise  pagdating sa pagpapatakbo ng kabuhayan.  Gayunpaman, may paraan na kaming naisip para      lusutan  ang  problema  naming  ito,”  pagsisinungaling niya.  “Paraan? Tulad ng ano, pag-¬‐ e-¬‐ experiment sa  sirang makina ng sasakyan?” Nanunuyang ngiti  ang naglalaro sa mga labi ni Jonathan.  “You’re the most annoying man I’ve ever met,”  naniningkit ang mga matang sabi niya rito.  Hindi niya pinangarap ang hiramin ang  linyang iyon ni Kate Winslet sa pelikulang Titanic.      Ngunit wala na yata siyang maapuhap na  sasabihin para masira ang composure ng kausap.  Walang sinabing anuman si Jonathan tungkol  sa binitiwan niyang salita. “Maaari ko bang  malaman ang plano n’yo?”  “Why would I do that? I don’t trust you.”  “Ano’ng ibig mong sabihin?”  “Simple lang, Mr. Perez. Kung sasabihin ko sa  iyo ang plano namin para makapagbayad sa      financing ay tiyak na gagawa ka naman ng paraan  upang hindi kami magtagumpay.”  This time, nagtagumpay si Tanya na ilabas ni  Jonathan ang galit nito. Nag-¬‐ isang linya ang mga  mata nito at halos magsalpukan ang mga kilay.  May takot na dumalaw sa dibdib niya. Lihim  siyang nagdasal na sana’y hindi kamao ang  gamitin ni Jonathan bilang tugon sa kanyang mga  sinabi.      Halos hindi rin maglayo ang mga ngipin nito  nang magsalita. “Let me tell you this, young lady.  Wala sa hinagap ko na gawin ang ibinibintang mo  sa akin. I’ve never done anything illegal or  unethical in my whole life. Kung nagtatagumpay  man ako sa aking mga negosyo iyon ay sa patas  na paraan. At kailanman, wala akong ginawang  masamang plano sa pamilya mo para malagay sila  ngayon sa kagipitan. Nabubuhay sa pangarap      ang pamilya mo kaya sila nalagay sa problemang  ito.”  Walang maapuhap na isasagot si Tanya. Kaya  mabilis niyang inilapag ang kubyertos na hawak.  Wala nang rason para magtagal pa siya sa  harapan ng lalaking ito.  Isang pagkakamali na paunlakan ang  imbitasyon nito gayong masasakit na salita lang  naman ang maririnig niya mula rito. Ngunit hindi  niya lubusang maramdaman na galit siya sa      binata. Pawang may katotohanan naman kasi ang  mga sinabi nito.  “Well, since, nalaman mo na ang sagot sa  inaalok mo sa pamilya ko, Mr. Perez, nais ko nang  umuwi.” Isinukbit niya ang bag sa kanyang  balikat.  “Hindi pa tayo tapos kumain,” malumanay na  ang naging tono ni Jonathan.  “Nawalan na ako ng gana. Maraming salamat  na lamang.”      Iniwan niya ito sa table at walang lingon-¬‐ likod  na lumabas ng naturang kainan.  Mabilis namang nakasunod si Jonathan sa  kanya.  Bago pa man siya nakatawag ng taxi ay  nahawakan na siya nito sa braso.  “Ihahatid na kita. Delikado sa iyo ang  umuwing mag-¬‐ isa.”  “I can mana—”      “Huwag ngang matigas ang ulo mo!”  Bahagyang napalakas ang tinig nito. Natawag nila  ang pansin ng ilang taong nasa parking lot.  Napahinuhod na rin si Tanya na maihatid siya  nito. At sa loob ng sasakyan, anuman ang gawing  pagkausap sa kanya ni Jonathan ay hindi siya  kumikibo.    “PARENG Tomas, siguradong malaking pera ang  kikitain natin ngayon. Dalawang ten-¬‐ wheeler      truck ang ipapa-¬‐ assemble sa atin ni Mr. Samson,”  masayang pagbabalita ni Franco at tinapik-¬‐ tapik  pa sa balikat ang kaibigan. “Kaya solve na ang  pagpapagawa mo sa babuyan ni Mang Narding.”  “Pare, salamat, ha?” Nakangiti man si Tomas  ay bakas pa rin ang pagkabalisa sa mukha nito.  “May problema ka ba, Pare?”  “Malaki. Nangungulit na si Mang Narding na  ipagawa  ko  iyon.  Masyado  na  raw      napeperhuwisyo ang hanapbuhay niya nang dahil  sa pagkawala ng kural ng kanyang mga alaga.”  Naiiling na tinapik ni Franco ang likod ni  Tomas. “Pare, simple lang `yan. May paraan na  akong naisip para tumahimik ang matandang  iyon.”  “Ano iyon, Pare?”  “Magbibigay tayo sa kanya ng postdated  cheque. Kapag hawak na niya iyon ay tatahimik      na siya at hihintayin na lang kung kailan mai-¬‐  encash ang tseke.”  Sunud-¬‐ sunod na pag-¬‐ iling ang naging tugon ni  Tomas sa suhestiyon ng kaibigan. “Pare, seryoso  ako. Eh, imposible naman `yang sinasabi mo.  Hindi big time ang talyer namin para magkaroon  kami ng cheque book.”  “Ako’ng bahala. Meron ako. At ide-¬‐ date natin  iyon sa petsa na siguradong nabayaran na tayo ni  Mr. Samson sa trabaho natin sa kanya.”      Matamang pinag-¬‐ isipan ni Tomas ang sinabi ng  kaibigan. Tumatanggi ang isip niya subalit sa  tuwing maaalala ang mukha ng matandang  kapitbahay ay naroon ang kagustuhan niya na  sang-¬‐ ayunan si Franco.  “O, ano, gusto mo ba?”  “Sige na nga. Mabuti na siguro ang gayon  kaysa naman araw-¬‐ araw akong kulitin ni Mang  Narding.”

 

CHAPTER SIX

    MULING umuwi si Tanya sa Sta. Catalina nang  sumunod na linggo upang tulungan si Carol sa  pag-¬‐ aasikaso sa nalalapit nitong kasal.  Pagdating niya sa kanila ay agad siyang  inurirat ng ina tungkol sa itim na damit na nakita  nito sa kanyang tokador.  “Mukhang mahal ang pagkakabili mo sa damit  na iyon, ah,” anito.      “H-¬‐ hindi ho sa akin ang damit na itim,”  nauutal niyang wika.  “Aba’y kanino iyon? Iyon ba ang mga klase ng  damit na isinusuot mo sa pinagtatrabahuan mo?”  Marahan siyang napatango. “Sa kasamahan ko  ho iyon. Nagkaroon ho kasi kami ng party sa  trabaho at kinailangan ko nang ganoon klaseng  damit. Biglaan kasi kaya pinahiram na lamang  ako ng damit.”      Ayaw niyang magsinungaling subalit mas  mabuti na ang gayon kaysa naman malaman ng  mga ito ang totoong nangyari — na nakikipag-¬‐  ugnayan siya sa isa sa mga Perez.  Kung bakit kasi hindi niya kaagad naisauli ang  naturang damit. Naipasya niyang dapat na niyang  ibalik iyon sa lalong madaling-¬‐ panahon.    PAGKATAPOS ni Tanya na mananghalian ay  nagbihis siya ng pang-¬‐ alis na damit.      “Saan ka pupunta, anak?” tanong ni Almario  nang makasalubong siya sa ibaba ng bahay.  “May lakad ho kami nina Carol,” pagkakaila  niya.  “Ano bàyang nasa supot, ha?”  “D-¬‐ damit ho ni Carol. Naiwan niya ho ito nang  matulog siya rito.”  “Ganoon ba? Mag-¬‐ iingat ka na lang. Huwag  kang gaanong magpapagabi.”      “Oho.”  Dire-¬‐ diretso nang humakbang si Tanya palayo  sa kanila. Nang makarating sa highway ay agad  niyang pinara ang jeep na patungo sa San Martin.    ILANG sandali pa ang lumipas ay nasa bukana na  siya ng rancho ng mga Perez. Kahit sa malayo ay  kitang-¬‐ kita niya ang malaking bahay na animo  palasyo sa pagkakatayo niyon sa gitna ng  malawak na lupain.      Nahigit niya ang hininga sa matinding  paghanga. Sa kauna-¬‐ unahang pagkakataon ay  tatapak siya sa lupain ng kaaway.  Muli siyang napatingin sa bahay nina Jonathan.  Ilang taon na rin niyang hindi nakikita ang ama  nitong si Danilo.  Noong musmos pa sila ng kanyang Kuya  Tomas ay madalas silang mapadaan doon kapag  isinasama sila ng kanilang ama sa tuwing      magpapagiling sila ng palay sa kanugnog na  baryo.  Madalas nilang makita ang isang lalaking  animo panginoon na nakasakay sa kabayo  habang nagmamando sa mga tauhan sa rancho  nito.  Subalit ngayon ay wala na si Danilo sa  malawak na lupaing iyon. Nakakulong na ito  ngayon sa silyang de gulong at habang lumilipas      ang mga araw ay unti-¬‐ unting nanghihina ang  katawan nito.  “Miss, may kailangan ho kayo?” untag sa  kanya ng lalaking nakatalagang magbantay sa  bukana ng rancho.  Marahan siyang napatango. “N-¬‐ nariyan ba si  Mr. Jonathan Perez?”  “Maaari ko ho bang makuha ang pangalan  n’yo? Wala kasing ibinilin sa akin si Señorito      Jonathan na may darating siyang bisita ngayon,”  muling pag-¬‐ uurirat ng bantay.  “Hindi niya inaasahan ang pagpunta ko. Pero  pakisabi sa kanya na isasauli ko lang itong damit  na ipinahiram niya sa akin. Tanya ang pangalan  ko. Tanya Miramar.”  Saglit siyang tinitigan nito. “Sandali lang.”  Tumalikod ang lalaki at may kinausap sa radyo  na hawak-¬‐ hawak nito.      Mayamaya ay inalis nito ang pagkaka-¬‐ lock ng  bakal na gate. “Maghintay lang ho kayo sandali at  may tauhan na magsusundo sa inyo para dalhin  kayo kay Señorito Jonathan.”  “Salamat.”  Hanggang sa matanaw niya ang paparating na  Wrangler jeep. Hindi nagtagal ay huminto iyon  malapit sa kanya.      Kabadong sumakay sa naturang sasakyan si  Tanya. Subalit nilakasan niya lang ang kanyang  loob.  Naisip niyang maaari naman niyang ipaabot sa  mga tauhan ng binata ang damit, kung bakit mas  ginusto pa niyang siya ang mismo ang magbigay  niyon kay Jonathan.  Nasasabik nga ba siyang makita ito? Iyon ang  ukilkil sa kanya ng munting tinig sa loob ng  isipan niya.      “NARITO ka na pala, Miss Miramar,” malamig na  bati ni Rina nang makita nitong naghihintay sa  sala si Tanya. “Ang sabi ng guard sa gate ay  pumunta ka raw dito para isauli ang damit na  ipinahiram sa iyo ni Jonathan.”  Marahan siyang napatango. “Nariyan ba si Mr.  Perez?”      “Yes. Pinapasabi niya na huwag ka munang  umalis. May importante lang siyang taong kausap  sa library.”  “Marunong ka bang mag-¬‐ golf?” mayamaya ay  tanong ni Rina matapos ang sandaling  katahimikan.  Umiling ang dalaga. “H-¬‐ hindi.”  “Hmmm. .” Mataman siyang tinitigan ng  babae. “Sayang. Yayayain pa naman sana kitang  maglaro. Kapag ganitong oras kasi ay      nakasanayan ko nang maglaro ng golf. . I mean,  kami ni Jonathan. We love that sport kaya nga  nagpagawa siya ng golf course dito sa loob ng  rancho.”  Kiming napangiti si Tanya. Pakialam ko kung  favorite sport n’yong dalawa ang golf!  “Tennis? Alam mong maglaro niyon?”  Nakangiting umiling siya.  “Alam mo bang karamihan sa mga kaibigang  babae ni Jonathan ay mahilig sa tennis. Paano na      lang kung maging mabuti kayong magkaibigan ni  Jonathan then ipakilala ka niya sa kanyang mga  kaibigang babae? Paano kayo magkakasundo  kung hindi mo alam ang favorite sports nila?”  There, lumabas din ang intensyon ng babae sa  pag-¬‐ uurirat sa kanya nito. Ipinamumukha nito sa  kanya na magkaiba sila ni Jonathan ng mundong  ginagalawan.  Taas-¬‐ noo niyang tinitigan si Rina. “Miss  Alcalde, kung magiging magkaibigan nga kami ni      Mr. Perez. Well, I don’t want to change myself just  to please his friends. But don’t worry, malayong  mangyaring may mamuong friendship sa pagitan  namin. I’m not here to visit him. I only here para  isauli ang mga ito sa kanya.”  Nawala ang matagumpay na ngiti sa mga labi  ni Rina. Subalit saglit lamang iyon, mabilis itong  nagpormal.  “Miss Miramar, since, hindi mo alam ang mga  sports na alam ko ay mabuti pa sigurong iwanan      na kita rito. I have no idea how to entertain people  like you. Suit yourself!”  Kasabay niyon ay tinawag nito ang isang  katulong upang dalhan si Tanya ng  mamemeryenda.  Nang mawala sa paningin niya ang babae ay  napataas ang kilay niya sa naisip. Sekretarya nga  ba talaga ang papel nito sa buhay ni Jonathan?  She doubt it. Paano’y kung umasta ito ay animo  asawa nito ang lalaki o katipan kaya.      Eksaktong natapos basahin ni Tanya ang  magazine na nakuha sa ilalim ng center table  nang bumungad sa sala si Jonathan.  “This is a surprise, Tanya! Ikinatutuwa kong  maging panauhin ka sa aming rancho.”  “H-¬‐ hindi ako puwedeng magtagal,” nauutal  niyang sagot. “Nagpunta lang ako rito para isauli  ang damit na ito.”  “C`mon, Tanya,” saad ni Jonathan. “You can  stay here as long as you want. That way,      maipapakita ko sa iyo ang development project  namin para sa San Martin.”  Napukaw ang pag-¬‐ iisip ni Tanya sa pagtikhim  ni Rina. Nagbabanta ang tingin sa kanya ng  babae. Obvious na hindi nito gustong magtagal pa  siya roon.  Ang naging reaksiyon ni Rina ang nagtulak kay  Tanya para tanguan ang imbitasyon ni Jonathan.  Kung ininis siya nito kanina ay siya naman  ngayon ang mang-¬‐ iinis.      “Okay, kung bukal ba sa loob mo ang pag-¬‐  iimbita sa akin, Mr. Perez—”  “Of course, sincere ako sa aking sinabi.”  “Mahirap tanggihan ang isang kagaya mo, Mr.  Perez,” patiayon niya. Nakita nga niya ang  masamang tingin sa kanya ng babae.  “Can you drop the ‘Mr. Perez’ thing? Sa  tuwing tinatawag mo ako nang ganoon, feeling  ko’y isa akong teacher at isang estudyante naman  ang kasama ko.”      Ikinibit ni Tanya ang mga balikat. Nasa isip  niya na pagbigyan ang kahilingan ng binata, tutal  naman ay ngayon lamang iyon mangyayari. Nais  niya lang talagang makaganti sa pang-¬‐ iinsulto sa  kanya ni Rina.  Alam niyang nagseselos ang babae sa  atensyong ibinibigay ni Jonathan sa kanya.  “O ano.. ?”      “All right, Jonathan, you win! Pero hindi ako  puwedeng magpagabi dahil magkikita kami  ngayon ng pinsan ko.”    UNANG ipinakita sa kanya ni Jonathan ang  model house ng subdivision na balak ng mga  itong itayo sa malawak na bakanteng lote sa  bungad ng San Martin.  Pagkatapos niyon ay ipinasyal siya ng binata sa  malawak na lupain na pag-¬‐ aari ng pamilya nito.      Ipinakita rin sa kanya nito ang iba’t ibang lahi ng  mga alagang kabayo na naroroon sa Perez Ranch.  Sa mahigit dalawang oras nilang pagsasama  nito ay himalang hindi sila nagbangayan ni  Jonathan. Kabaligtaran pa nga ang nangyari  kompara sa mga naunang pagsasama nila.  Totoong nag-¬‐ enjoy siya sa pamamasyal sa loob  ng rancho. Bigla niya tuloy naalala noong  musmos pa lamang siya, pinangarap niya ang  makapasok doon.      “Are you through with your food?”  Nagtaas siyang ng paningin kay Jonathan.  Pagkuwa’y marahan siyang napatango. “Yes.  Kanina pa nga, actually.”  “Good. I know, nakakapagod ang ginawa  nating pamamasyal dito sa rancho. But I don’t  want to waste any minute being with you. Gusto  kong makita mo mula sa itaas ang nasimulan ko  nang project hindi lang sa San Martin kundi sa iba  pang bayan na malapit dito.”      “Sa itaas?”  “Yes. From aerial view, makikita mo ang lahat  ng ipinagmamalaki kong proyekto.”  “S-¬‐ salamat pero kailangan ko nang makabalik  sa Sta. Catalina bago mag-¬‐ alas-¬‐ sais ng gabi,”  tanggi niya.  “Huwag kang mag-¬‐ alala, mas maaga ka pang  makakarating doon. Sandali lang naman tayo,”  pagbibigay assurance nito.  “Pero—”      “Please?”  Hindi makapaniwala si Tanya sa nakikiusap na  anyo ngayon ng binata. “S-¬‐ sige, payag ako. Pero  tutuparin mo ang pangako mong ibabalik ako rito  bago mag-¬‐ alas-¬‐ singko.”  “Promise.” Itinaas pa ni Jonathan ang kanang  kamay nito.  That beast! sa loob-¬‐ loob niya. Bakit ba hindi  niya matagpuan ang sariling namumuhi rito?  Hindi ba’t iyon naman ang dapat? Pero sa      nangyayari, hindi ganoon ang nararamdaman  niya sa binata.  Ano nga bang mahika mayroong taglay si  Jonathan at tila siya nahihipnotismo. Hindi na  siya makatanggi sa bawat nais nito.  Bago sila umalis ng binata ay nagpaalam ito  kay Rina at nagbilin ng sasabihin kung sakaling  may maghanap dito.  At hindi nakaligtas sa paningin ni Tanya ang  pagsama ng mukha ng babae.      “NASAAN ang piloto?” nagtatakang tanong ni  Tanya nang dalawa lamang silang sumampa sa  chopper.  Simpatikong ngiti ang sumungaw sa mga labi  ni Jonathan. “You’re looking at him.”  Nagawa na nitong buhayin ang makina ng  sasakyan bago pa siya nakapag-¬‐ react .      “A-¬‐ are you sure.. alam mo’ng ginagawa mo?  Baka naman.. hindi.” Bigla siyang inatake ng  nerbiyos.  Isang malutong na halakhak ang iginanti ni  Jonathan sa mga tanong niya.  Kinakabahan siya sapagka’t iyon ang unang  pagkakataon niyang makasakay sa chopper.  Ngayon pa lang, maliit ang tsansa ng kaligtasan  para sa kanilang dalawa dahil hindi niya alam      kung totoong kabisado ni Jonathan ang  magpalipad ng naturang sasakyan.  “Relax, Tanya! I’ve been flying since I was  in college. Twenty years old pa lamang ako  noong makakuha ako ng lisenya para magpalipad  ng ganitong uri ng sasakyan.”  Bago pa uli makapagtanong ang dalaga ay unti-¬‐  unti na silang umaangat sa ere.      Nagsimulang maglakbay ang chopper. Ilang  sandali pa‘y tanaw na ni Tanya ang maunlad na  bayan ng Sta. Catalina at San Martin.  “Oh! Napakaganda palang pagmasdan ng Sta.  Catalina mula rito sa itaas. Pati na rin ang  bahaging iyon ng San Martin.” Ang tinutukoy  niya ay ang subdibisyon na sinimulan nang  gawin ang land development ni Jonathan.  “I’m glad at nakita mo rin. You see naging  maingat kami sa paggawa ng plano sa      subdivision sa San Martin. We’re using land-¬‐  scaping methods to preserve the natural beauty of  the place.”  “But still, may ilang puno pa rin kayong  pinutol.”  Dahil sa ingay ng makina ay kinakailangan pa  nilang sumigaw upang magkarinigan.  “Look, kung may naputol man kami na mga  puno ay tinitiyak ko naman sa iyo na may  itinanim kami bilang kapalit sa mga iyon.”      Lihim siyang natuwa sa narinig. “Mabuti  naman kung gayon. Pero hindi pa rin ako  makakapayag na galawin n’yo ang lupain namin  sa San Martin!” may paninindigang wika niya.  Inaasahan ni Tanya na makikipag-¬‐ argumento  sa kanya ang binata. Ngunit ikinagulat niya ang  hindi nito pag-¬‐ react. Ito na ang nag-¬‐ iba ng paksa.  “The view is perfect. Bakit hindi na lang  natin i-¬‐ enjoy ang kagandahan ng tanawin sa  ibaba?” suhestiyon ni Jonathan.      Hindi siya kumibo. Sa isang banda, may punto  ito sa sinabi. Tunay na nakalilibang ang tanawin  sa ibaba.  Wala na ang nerbiyos niya at napalitan iyon ng  kakaibang excitement habang pinagsasawa ang  mga mata sa kabuuan ng dalawang magkatabing  baryo.  “Naririnig mo ba ang ingay na iyon?”  mayamayày tanong ni Jonathan. Kunot ang noo  nito at bakas sa mga mata ang tila pagkabahala.      “W-¬‐ wala akong ibang naririnig kundi ang  ingay ng makina,” kinakabahan niyang sagot.  “You’re right. The engine doesn’t sound right.”  “H-¬‐ huwag.. mong sabihing babagsak tayo?”  Samu’t saring damdamin na ang lumulukob kay  Tanya.  “Certainly not! Hindi ganoon kagrabe ang  problema sa makina para mag-¬‐ crash tayo. We  have no choice. Kailangan nating mag-¬‐ emergency      landing. Doon tayo sa lugar nàyon. Kaibigan ko  ang may-¬‐ ari niyon.”

 

CHAPTER SEVEN

    “JONATHAN, mabuti naman at naisipan mo  kaming dalawin dito!” Nakangiting tinapik ng  lalaki sa balikat si Jonathan.  Inabutan nila itong busy sa paglalaro ng golf.  Tulad ng Perez Ranch ay mayroon ding golf  course ang rancho na kanilang pinuntahan.  Napatingin kay Tanya ang lalaki.      “We have a problem, Bernard,” ani Jonathan  matapos ang sandaling pagkukumustahan nila ng  kaibigan.  Kung hindi nagkakamali si Tanya, halos  magkasing-¬‐ edad lang ang dalawang lalaki.  “Don’t tell me, Pare, sa edad mong iyan ay  nagtanan ka pa?” natatawa nitong sabi.  Natawa si Jonathan. “No. Hindi kami  nagtanan. Kailangan lang talaga naming mag-¬‐      landing dito dahil mukhang may kaunting  trouble sa engine.”  “Ganoon ba?” nadismayang wika ni Bernard.  “Akala ko pa naman ay—”  “Darating din tayo sa bagay na iyan, Pare,  huwag kang mag-¬‐ alala.”  “I’m glad to hear that, Pare. At least, may balak  ka pa palang mag-¬‐ asawa.”      Napangiti si Jonathan sa sinabi ng kaibigan. Si  Tanya naman ay nanatiling tahimik bagaman  nakadama ng pagkaasiwa.  “Siyanga pala si Tanya, Pare,” pagpapakilala  ng binata. “Tanya, this is Bernard, kinakapatid  ko.”  “Nice to meet you, Tanya. And welcome to my  place.” Nakipagkamay sa kanya ang lalaki.  “Same here!”      “Tena sa bahay para makapagmeryenda kayo  ni Tanya. Si Art na ang bahalang tumingin sa  sasakyan mo. Magraradyo kaagad ako sa opisina  niya.”  “Salamat.”    “TAMANG-¬‐ TAMA ang aksidenteng pagdalaw  n’yo rito, Jonathan. Birthday ngayon ng mama  ni Bernard at may party na gaganapin ngayon  sa kabilang hacienda.”      Napatingin si Tanya sa sinabing iyon ni  Monica, ang asawa ni Bernard. Kasalukuyan na  silang nasa verandah ng tahanan ng mga  Cabrera.  “At gusto kong magpunta kayo ngayon ni  Tanya sa pagseselebra ng kaarawan ng ninang  mo, Jonathan,” dugtong pa ni Monica.  Sinulyapan siya ni Jonathan bago tumugon.  “I’d love to, Monica. Ang kaso, kinakailangan  naming makabalik sa San Martin bago mag-¬‐ alas-¬‐      sais. And besides, hindi bagay ang kasuotan  namin ngayon sa okasyong iyon.”  “Nonsense!” sabad ni Bernard. “Kung hindi  man maayos ngayon ang chopper, useless din na  ipahiram ko sa iyo ang aking sasakyan dahil  aabutin na kayo ng dilim sa daan. If I were you,  bukas na lang kayo ng umaga umalis dito dahil  delikado nang magbiyahe.”  Mabilis namang sinang-¬‐ ayunan ni Monica ang  asawa. “Tama si Bernard. Kung damit naman ang      problema n’yo, then, papahiramin namin kayo ng  damit.” Tumingin ito kay Tanya. “At mukhang  kakasya naman ang damit ko kay Tanya.”  Nagkatinginan ang dalawa sa sinabi ng mag-¬‐  asawa. Paninisi kay Jonathan ang anyong  nakasungaw sa mga mata ni Tanya habang  nagsusumamo naman ang sa binata.  Tumikhim ang mag-¬‐ asawa upang pukawin ang  pagtitigan nila. Si Jonathan ang nakabawi sa  pagkabigla. “We’ll see kung makaka-¬‐ attend nga      kami. Itse-¬‐ check ko muna ang chopper at kung  maaayos nang maaga ay babalik din kami ng San  Martin. If not, then we will stay here until  tomorrow.”    PAPASOK pa lamang sa sala si Jonathan ay batid  na ni Tanya na hindi niya magugustuhan ang  hatid nitong balita tungkol sa chopper.  At hindi siya nagkamali ng kutob.      “I’m very sorry, Tanya. Pero kinakailangan  pang i-¬‐ check mabuti ni Art ang makina ng  chopper,” agad nitong paliwanag sa kanya.  Hindi siya nakakibo.  “Tanya, dear, ayaw naming ma-¬‐ delay ang  pagbabalik n’yo sa San Martin. Pero mas lalong  ayaw namin ni Monica na magbiyahe kayo  ngayong gabi para lang makauwi. Delikado ang  mga daan dito sa amin. Masyadong matarik.      Nakita mo naman napapagitnaan kami ng  dalawang bundok,” pagpapaunawa ni Bernard.  “Yeah. I understand,” wika niya kahit hindi  iyon ang tunay na saloobin.    NAHIHIYA lamang siyang magpakita ng pangit  na ugali sa mag-¬‐ asawa gayong maganda ang  naging pagtanggap ng mga ito sa kanya.  “Kung ganoon, dapat na siguro tayong mag-¬‐  umpisang gumayak,” nakangiting sabad ni      Monica. Hinawakan siya nito. “Let’s go. Ako ang  bahalang umestima sa iyo.”  Bago pa siya nakatutol ay nahila na siya ng  babae paakyat sa hagdanan. Isang nagbabantang  sulyap naman ang iniwan niya kay Jonathan bago  siya magpatangay kay Monica sa itaas ng bahay.    PAWANG kilalang tao ang mga bisita sa naturang  kasiyahan. Lahat ng mga ito ay halos kilala ni  Jonathan. Sa kabila ng pakikipagkumustahan nito      sa mga dating kaibigan ay hindi iniwan ng binata  si Tanya.  Lihim na ipinagpasalamat niya nang dalhin  siya nito sa lugar kung saan walang gaanong tao.  “At last, nakasagap din ng malamig na simoy  ng hangin,” nakangiting sabi nito nang makalayo  sila sa karamihan. “Kung hindi lang talaga  nakakahiya kay Bernard, mas gugustuhin ko pang  mag-¬‐ stay tayo sa bahay niya.”      Hindi kumibo si Tanya. Nanatili lamang  nakapokus ang paningin niya sa madilim na  bahagi ng hardin.  “Tanya, are you okay?”  Sinulyapan niya ito. “Sa pagkakatanda ko’y  sinabi mo sa akin na sandali lamang tayong  maglilibot. Pero ilang oras na ang nakalilipas ay  naririto pa rin tayo.”      Ikinibit ni Jonathan ang mga balikat. “I’m sorry  pero hindi ko inaasahan na magkakaroon ng  problema ang chopper.”  “Don’t fool me, Jonathan! Bakit hindi mo na  lang aminin sa akin na talagang gumawa ka ng  paraan para mag-¬‐ stay tayo rito hanggang bukas  ng umaga.”  “So, ibig sabihin hindi ka naniniwala sa mga  sinabi ko?”      “I have good reason not to,” nakasimangot  niyang tugon.  Napabuntong-¬‐ hininga ito. “Believe it or not,  pero hindi ko binalak na masira ang helicopter.  Although aminado ako na gusto ko ang  nangyaring ito. That way, muli na naman tayong  magkakasama.”  “Bagay na ayoko nang mangyari,” giit niya.  “Why? Dahil ba natatakot ka na baka hindi mo  na magawang itago ang nararamdaman mo para      sa akin gaya ng damdamin ko para sa iyo?”  Nang-¬‐ aarok ang tingin nito sa kanya.  “How conceited can you get!” angil niya rito.  “Masyadong malaki ang bilib mo sa iyong sarili,  Jonathan. “I’m not conceited, as you think I am,”  kalmado nitong saad.  “I’m just confident that you feel the same  attraction as I do. I’m going to pursue you and I  know you’ll surrender.”      “Mag-¬‐ aaksaya ka lang ng panahon mo,”  matatag niyang wika. “Marami akong  magagandang plano sa buhay at hindi ka kasama  sa mga planong iyon.”  “May boyfriend ka na ba, Tanya?” naisipang  itanong ni Jonathan.  Kung aaminin niya rito na wala siyang nobyo,  tiyak na magpupursige lamang ito sa balak na  panliligaw. Bigla niyang naisip ang masugid na  manliligaw na si Isagani.      Mas nanaisin pa niyang makasama ito kaysa  kay Jonathan na wala nang ginawa kundi ang igiit  na pareho sila ng nararamdaman sa isa’t isa.  “Yes. May nobyo na ako. Isagani ang pangalan  niya,” taas-¬‐ noo niyang sagot habang nangangako  rin sa sarili na sasagutin na niya si Isagani kapag  nagkita sila nito. “Actually, malapit na rin kaming  ikasal tulad nina Carol at Greg.”      Matagal bago nakaimik si Jonathan. At nang  matagpuan nito ang sarili na magsalita ay bakas  sa tinig ang disgusto.  “Well, I hope sigurado ka na sa bagay na iyan,”  kaswal na sabi ni Jonathan. “Isang pagkakamali  ang magpakasal ka sa kanya gayong hindi mo  naman siya mahal.”  “At ano’ng alam mo sa damdamin ko?”  “I know. Remember. . nang halikan kita.”      Pinamulahan siya ng pisngi sa implikasyon ng  sinabi nito. “Kailanman ay hindi na muling  mauulit iyon.”  “Don’t be too sure,” tugon nito. “Hindi ako  makapapayag na makasal ka sa iba. I would not  given up on you.”  Nilabanan niya ang titig ni Jonathan. “You’re  just wasting your time. Dahil hindi ko pinangarap  na mapunta sa iyo. Alam kong paglalaruan mo      lang ang babaeng katulad ko. At hindi ko  pinangarap na mangyari sa akin iyon.”    “MY GOD! Saan ka nanggaling kagabi, Tanya?”  Nag-¬‐ aalalang mukha ni Carol ang bumungad sa  kanya nang kumatok siya sa bahay nito.  “Saka ko na ikukuwento sa iyo. Hinanap ba  ako nina Itay dito?”      Nang umalis sila ni Jonathan sa rancho nina  Bernard at Monica ay sa bahay nina Carol siya  nagpahatid at hindi sa kanilang bahay.  Tumango si Carol. “Pero sina Mamang ang  nakausap nila. Hindi rin kasi ako umuwi kagabi.  Sa bahay ako nina Greg natulog dahil tinulungan  ko siyang asikasuhin ang inay niyang nagkatrang-¬‐  kaso.”  Nakagat ni Tanya ang pang-¬‐ ibabang labi.      “Huwag kang mag-¬‐ alala, dahil ang paalam ko  naman dito sa bahay ay nagpasama ako sa iyo na  matulog kagabi kina Greg. Kaya sinabi ni  Mamang kay Tiyo Almario na magkasama tayo  kagabi.” Napahagikgik ito pagkaalala sa  kasinungalingang hinabi sa mga magulang para  lang mapapayag ang mga ito na matulog sa bahay  ng nobyo.  “Abut-¬‐ abot nga ang dasal ko kahapon na  sana’y huwag ka munang magpunta sa amin. At      salamat naman dahil pinagbigyan ako ng aking  anghel.”  Noon lang lang siya nakahinga nang maluwag.  Ang poproblemahin na lang niya ay mag-¬‐ sorry sa  hindi niya pag-¬‐ uwi kagabi. Ang importante ay  may maidadahilan na siya kung bakit hindi  nakauwi.  “Pumasok ka nga muna sa loob at nang  makapagkuwentuhan tayo,” yaya ni Carol at  hinawakan siya sa kamay upang igiya papasok sa      kabahayan. “Tamang-¬‐ tama, makakapag-¬‐ usap tayo  nang maayos dahil umalis sina Mamang at  Papang. Ako lamang ang mag-¬‐ isang naiwan dito.  So, ano ba talaga ang nangyari sa iyo at hindi ka  nakauwi sa inyo, aber?”  Sinadya niyang yumuko at iniwas ang  paningin sa pinsan nang sabihin niyang si  Jonathan Perez ang kasama niya kagabi.  “Tanya, huwag mong sabihing—”      “Wait! Nagkakamali ka kung iniisip mo na may  relasyon kami ng lalaking iyon. Nasira lang ang  chopper na ginamit namin kaya napilitan kaming  mag-¬‐ stay sa Cabrera Ranch.”  Kilala ni Carol ang rancho na binanggit niya.  Bago pa uli makapag-¬‐ react ang pinsan ay  ikinuwento na niya rito ang mga pangyayari.  “Sigurado ka, walang ginawang masama sa iyo  si Jonathan, ha? Did he kiss you again?”      Marahan siyang umiling. “He’s nice. Actually,  nag-¬‐ enjoy ako na kasama siya dahil sa sobrang  atensyon na ibinigay niya sa akin nang gabing  iyon. At halos lahat ng mayayamang kaibigan  niya ay hindi niya nakalimutang ipakilala ako.”  “Wow! Mukha yatang lumilinis na ang papel ni  Jonathan sa iyo, ah?”  “I still hate him, Carol! Nagpapakita lang siya  ng magandang ugali sa akin upang makuha ang  gusto niya.”      Pilyang napangiti ito. “Ano naman kaya ang  gustong kunin sa iyo ni Jonathan, kung sakali  ngang totoo ang nasa isip mo?”  “Carol, alam mo kung ano ang gusto ni  Jonathan. Iyon ay ang lupain namin.”  “Ows? `Yon nga lang ba ang gustong makuha  sa iyo ni Jonathan?”  “Noong una, akala ko’y iyon lang ang nais niya  sa pakikipaglapit sa akin,” pag-¬‐ amin niya. “But  now, gusto niyang pati ako ay mapasakanya.      Nainsulto ako. Feeling ko’y isa akong bagay na  pang-¬‐ give away sa lupang bibilhin niya.”  Nakuha ni Carol ang punto niya. “Yeah. Pero  nakakatuwa pa rin ang katotohanan na nakuha  mo ang atensyon ng mayaman at guwapong  katulad ni Jonathan.”  “I admit, na-¬‐ flatter ako sa isiping napukaw ko  ang interes ni Jonathan gayong marami namang  babae riyan na nagkakandarapa sa kanya at higit  pa kaysa sa akin. Pero gaya ng sinabi ko,      magkaiba ang mundo namin. Kung  magseseryoso man si Jonathan, tinitiyak ko na  hindi ang tulad ko ang pakakasalan niya.”  “Kunsabagay,” sang-¬‐ ayon din nito. “Mabuti na  rin na hindi ka nadala sa karisma niya. Ikaw lang  ang kawawa kung seseryosohin mo siya  pagkatapos ay hindi naman siya ganoon sa iyo.  Pero paano kung patuloy kang kulitin ni  Jonathan?”      “Nagsinungaling ako sa kanya. Sinabi kong  nobyo ko na si Isagani.”  “S-¬‐ sinabi mo sa kanya iyon?” hindi maka-¬‐  paniwalang ulit nito sa kanyang sinabi. “Paanong  mangyayari iyon, eh, ni hindi mo nga  pinauunlakan ang pagyaya ni Isagani na lumabas  kayo?”  “Noon  iyon,  Carol.  Pero  ngayon,  napagpasyahan ko na oras na siguro para bigyan  ko naman ng pagkakataon `yong tao.”      Napalabi si Carol. “Bahala ka. Sana nga’y tama  ka sa desisyon mong iyan.”

 

CHAPTER EIGHT

    BISPERAS ng kasal nina Carol at Greg.  Nakaugalian na sa probinsiya ang magdaos ng  kasiyahan sa gabi bago ang takdang kasal  kinabukasan.  Halos lahat ng kamag-¬‐ anak ni Carol sa  magkabilang panig ng ama’t ina nito ay  naroroong lahat. Maging ang mga magulang ni  Tanya ay naroroon.      “Siyanga pala, Tanya, inimbitahan ko si Isagani  na pumunta ngayong gabi,” pagbibigay-¬‐ alam ni  Carol sa kanya.  Magkatulong nilang tinatapos na sulatan ang  ilan pang pirasong pigurin na anghel na magiging  give aways nito sa kasal.  “Ganoon ba?” bale-¬‐ wala niyang tugon.  “Ano’ng ganoon ba? `Di ba ang sabi mo ay  gusto mo siyang bigyan ng chance. Kaya sinasabi  ko sa iyong pupunta si Isagani para ipaalala sa iyo      ang ipinangako mo. Baka kasi kapag nakaharap  mòyong tao ay tarayan mo na naman.”  Naiiling na tiningnan ni Tanya ang pinsan.  “Sinabi ko ngang gusto kong bigyan ng chance si  Isagani. Pero hindi nangangahulugan iyon na ako  ang magpapakita ng motibo sa kanya, `no!”  “Sus!” Eksaheradong napabuntong-¬‐ hininga si  Carol. “Nagpapaalala lang naman ako. Alalahanin  mo mamaya lang ay narito na rin si Jonathan.      Natural lang na imbitahan namin siya ni Greg  dahil best man siya sa kasal namin.”  Biglang natigilan si Tanya sa narinig. Kung  pupunta mamaya ang binata ay magkakaroon  siya ng pagkakataon na iparating dito na totoong  may nobyo na nga siya.  Subalit nakokonsiyensiya naman siya dahil  kinakailangang gamitin niya si Isagani para  maiwasan si Jonathan. Pero wala naman siyang  ibang maisip na paraan.      “Bilisan na natin ang pagtatapos nito. Inaayos  na yata sa ibabàyong mga equipments na  gagamitin sa sayawan mamaya.”  Lihim na pinagmasdan niya ang masayang  kilos ng pinsan. Pagdaka’y may naramdaman  siyang lungkot nang maisip na bukas ay hindi na  gaya ng dati ang lahat.  May Greg na itong dapat pag-¬‐ ukulan ng  panahon at hindi na puwede ang nakagawian      nilang pagkukuwentuhan ni Carol na inaabot ng  madaling-¬‐ araw.  Mag-¬‐ asawa na rin kaya ako, aniya na basta na  lamang sumagi sa kanyang isip. Subalit mabilis  niyang ipinilig ang ulo nang lumarawan sa  balintataw niya ang anyo ni Jonathan.  Isang kahangalan ang naisin kong dalhin ang  pangalan ng lalaking iyon!      NAGSISIMULA pa lamang kumagat ang dilim ay  dumadagsa na ang mga tao sa maluwang na  bakuran nina Carol. At dahil doon ay nagkuku-¬‐  mahog na ang ikakasal sa pag-¬‐ aasikaso sa  kanilang mga bisita at kamag-¬‐ anakan.  Tumulong din sa pag-¬‐ aasikaso sina Mang  Almario at Aling Soledad. Ang mga ito ang in-¬‐  charge sa mga pagkaing ihahain. Ngunit isang  oras pa lamang ang nakalilipas ay sumuko na sa      pagod ang dalawang matanda dahil sa dami ng  mga bisita.  Patang-¬‐ pata ang katawan ni Tanya nang  dumalang ang mga taong nagsisipagkuha ng  makakain sa mahabang lamesa. Kaya sinamantala  niya ang pagkakataon, pumuwesto siya sa sulok  kung saan malaya niyang isinandal ang katawan  sa tumba-¬‐ tumbang upuan.      Sa kinapupuwestuhan ay tanaw niya ang pag-¬‐  indayog ng mga kabataan sa maharot na tugtugin  na kasalukuyang pumapailanlang sa hangin.  Tanaw niya rin ang pinsan at ang nobyo nito na  nakatayo sa bungad ng bakuran upang  salubungin ang mga bisitang dumarating.  Bahagyang tumaas ang kilay ni Tanya at umalis  sa pagkakasandal sa rocking chair nang makilala  ang dalawang bagong dating.      Ano’ng ginagawa ng babaeng ‘yan dito? asar  niyang tanong sa sarili habang pinagmamasdan si  Rina sa maarte nitong pagkakaangkla sa braso ni  Jonathan.  Sa hitsura pa lang ng babae ay halatang hindi  nito feel ang makihalubilo sa mga naroroon.  Marahil, kaya lamang ito sumama ay dahil kay  Jonathan.  Lalong nagbangon ang inis sa dibdib ni Tanya  nang makalipas ang ilang sandali ng      pakikipaghuntahan nina Jonathan at Rina sa mga  ikakasal ay nakihalo na ang dalawa sa mga  nagsasayaw ng sweet sa gitna ng sayawan.  “Hi!” anang tinig ng isang lalaki mula sa  kanyang likuran.  Nagulat pa siya nang makita si Isagani. Mas  gumuwapo ito kaysa noong huli silang magkita  nito.  “Ikaw pala, Isagani,” natataranta niyang wika.  “Kanina ka pa ba riyan?”      “Hindi naman. Kadarating ko lang at nakita  nga agad kita,” nakangiti nitong sagot. “Kumusta  ka na, Tanya?”  “Mabuti. Ikaw, kumusta ka na?”  Nagkibit ito ng mga balikat. “Eto, nandito pa  rin sa Sta. Catalina. Wala na yata akong suwerte  na maka-¬‐ pag-¬‐ abroad, eh. Paano, sa tatlong agency  na pinag-¬‐ apply-¬‐ an ko ay puro mga illegal pala.  Mabuti nga at hindi pa ako nakakapaglagak sa  kanila ng replacement fee.”      Napangiti si Tanya. “Hanggang ngayon pala ay  iyan pa rin ang problema mo. Teka, kumain ka na  ba?”  “Oo. Kanina pa dapat ako lalapit sa iyo kaya  lang ay busy ka sa pag-¬‐ aasikaso sa mga pagkain  kanina. May gusto sana akong hilingin sa iyo kaya  ako lumapit, Tanya.”  “Ha? Ano iyon?”  “P’wede ba kitang isayaw?” nahihiya pa nitong  tanong.      “Sure, iyon lang pala.” Pabor na pabor sa kanya  ang hinihiling ng lalaki. Kanina pa nga siya nag-¬‐  iisip kung paano makakalabas doon at  magpapakita kay Jonathan.    SI ISAGANI na mismo ang naglagay sa mga  kamay niya sa batok nito habang ang isang braso  ay nakahapit sa baywang niya. Nang igiya siya  nito sa gitna ay hindi niya akalaing mapapatabi  pa sila kina Jonathan at Rina.      Awtomatikong nagtama ang paningin nila ng  lalaki. Madilim ang mukha nito sa nakikitang  pagkakalapit ng katawan nila ni Isagani.  Patay-¬‐ malisya namang inilagpas ni Tanya ang  paningin kay Jonathan. Naasar siyang makitang  halos magpakarga na ang kasayaw nito dahil sa  sobrang pagkakalingkis nito sa lalaki.  Sinadya niyang kausapin si Isagani. Ang bawat  ngiti niya rito ay may kalakip na lambing. Paraan  niya iyon para inisin si Jonathan.      Kitang-¬‐ kita ni Tanya ang paniningkit ng mga  mata nito sa tuwing may ibubulong siya kay  Isagani at saka siya tatawa.  Natapos ang malamyos na tugtugin at  napalitan iyon ng mahaharot na tugtog. Niyaya  na niya si Isagani na magpahinga muna.  Sa loob ng isang oras ay ang ito ang  kakuwentuhan niya. Habang kausap ito ay  pasimple niyang iginagala ang paningin.      “Tanya!” tawag ng pamilyar na tinig sa  kanyang pangalan.  Kumunot ang noo niya nang makitang ganap  nang nakalapit sa kanila si Jonathan. May  pagtataka naman sa mga mata ni Isagani.  “Bakit?”  “The music is great! Puwede ba kitang  maisayaw?”      Nagkatinginan sina Tanya at Isagani.  Mayamaya ay napabaling siya sa nakalahad na  kamay ni Jonathan.  “I’m sorry pero nangako na ako kay Isagani na  sa kanya lamang ako makikipagsayaw,” matatag  niyang sagot.  Tumayo siya at hinawakan sa kamay ang lalaki.  “Magsayaw na tayo, Isagani. `Di ba, kanina mo pa  ako niyayaya?”      “Ha? Sige,” nag-¬‐ aalinlangan nitong sagot.  Napatingin ito kay Jonathan na nilagpasan lang ni  Tanya. “Pasensiya ka na, pare, pero mukhang  ayaw sa iyong makipagsayaw ni Tanya.”  Hindi sumagot si Jonathan. Blangko ang  mukha nitong sinundan ng tingin ang  paghakbang ni Tanya pabalik sa gitna.    “CAROL, hindi ka pa ba matutulog?” tanong ni  Tanya. Nagkaroon siya ng pagkakataon na      makausap ang pinsan nang pumasok siya sa loob  ng bahay.  “Hindi pa. May hinihintay pa kasi kaming  bisita mula sa Maynila. `Yong ninong ko sa  binyag na kinuha din naming ninong ni Greg sa  aming kasal.”  Sabay silang lumabas na magpinsan. “Ganoon  ba? Baka naman magmukha kang Panda bear  niyan bukas dahil sa eyebags mo?”      “Hindi naman siguro. Eh, ikaw, hindi ka pa ba  tatabing matulog kina Tita Soledad?”  Umiling siya. “Hindi pa ako inaantok.”  Makahulugang ngumiti si Carol. “Bakit? Dahil  ba nariyan pa si Isagani o dahil naririyan pa si  Jonathan at hindi pa kayo nakakapag-¬‐ usap?”  Inirapan niya ito. Ngunit bago pa niya  magawang makapagprotesta ay marahas na  kamay ang walang babalang humawak sa  kanyang braso.      “P’wede ba tayong mag-¬‐ usap sandali?” tanong  iyon ngunit tila nag-¬‐ uutos ang tinig na iyon ni  Jonathan.  Hindi na namalayan ni Tanya kung paano siya  pumayag na marahas na igiya ni Jonathan  patungo sa likod-¬‐ bahay nina Carol. Isang  bombilya ang tanging nagsisilbing ilaw doon kaya  hindi gaanong pansinin ang sinumang naroroon.      “BITIWAN mo nga ako!” angil niya rito sa  mahigpit na pagkakahawak nito sa kanyang  braso. “Alam mo bang magsisigaw lang ako rito  ay tiyak na malilintikan ka sa mga kamag-¬‐ anak  namin?”  Hindi pinansin ni Jonathan ang kanyang  pagbabanta. “Siya ba ang ipinagmamalaki mo sa  akin na pakakasalan mòkamo?”  Alam ni Tanya na si Isagani ang tinutukoy nito.  Taas-¬‐ noo siyang tumango. “Yes, that’s him!”      “Kahit hindi mo siya mahal ay magpapakasal  ka pa rin sa kanya?”  Paano nitong nalaman ang tunay niyang  nararamdaman kay Isagani? Hindi siya  nagpahalata ritong tila nililindol ang kanyang  dibdib.  “Saan mo naman nakuha ang ideyang hindi ko  mahal si Isagani?”  “Simple lang. Matalas ang pakiramdam ko,  Tanya. Hindi mo mahal ang lalaking iyon.”      “Mahal ko si Isagani,” giit niya.  “Ganoon ba? Sasabihin mo ba sa kanyang  nag-¬‐ e-¬‐ enjoy ka sa tuwing magkakalapit tayo. . at  hahalikan kita.”  “Huwag kang lalapit. I swear, sisigaw ako!”  banta niya.  “Gawin mo. Sino kaya ang malalagay sa  alanganin? Ako o ikaw? Ano ang maaari nilang  isipin kapag nakita tayong dalawa rito?”      “Papatayin ka nila,” sabi niya. “Isisipin  nilang—”  “Magnobyo tayo, Tanya,” putol nito sa sinasabi  niya. “Na gusto nating mapagsolo. At sa mga  ganitong sandali, naaalala ko kung paano ka  tumugon sa halik ko.”  Matabang siyang ngumiti. “You took  advantage of me. At sinisiguro ko rin sa iyo na  hindi na mauulit ang halik na iyon.”  “Then, we’ll see.”      Hinawakan siya nito sa magkabilang balikat  Mabilis ang mga pangyayari, namalayan na lang  niya na hinahalikan na siya nito.  At anumang pagpoprotesta ang gawin niya ay  pilit na ginigising nito ang ultimo kaloob-¬‐ loobang  bahagi ng kanyang pagkatao.  And before she knew it, tumutugon na siya sa  marahas na pag-¬‐ angkin nito sa kanyang mga labi.  Ang mga kamay niyang nanunulak kanina ay  tuluyang yumakap sa batok nito.      “Kahit ano pang gawin mong pagtanggi sa  katotohanan, Tanya. Hindi ko hahayaan na  ipaubaya ka sa kahit na kaninong lalaki. You’re  mine. I’m going to have you. .” anas nito nang  kusang ihiwalay ang mga labi sa kanya.  Dahan-¬‐ dahan siyang umiling. Lubhang pinag-¬‐  tatakhan niya ang sarili kung bakit may kasiyahan  siyang nadarama sa mga sinabi ni Jonathan.  Ngunit sa kabila niyon ay may bahagi ng  kanyang utak na tinutulan ang damdaming iyon.      “You’re rude! Pagalawin mo man ang pera mo,  kailanman ay hindi ka magtatagumpay na  mapasaiyo ako, Jonathan!”  Kumawala siya rito at dumistansiya.  “You’re just wasting your time. Ibaling mo na  lang sa ibang babae ang atensyon mo Kay Rina.  Tutal naman ay halatang haling na haling sa iyo  ang babaeng iyon!”      Stupid of her, bakit tila yata may bahid ng  paninibugho ang kanyang tinig habang  binabanggit ang pangalan ni Rina.  Muling lumapit si Jonathan at hinawakan siya  sa magkabilang balikat. “Hindi si Rina ang gusto  ko kundi ikaw, Tanya.”  May dinukot ito sa bulsa at isang kahita ang  tumambad sa mga mata niya.  “Anòto?” May pagtatakang bumalatay sa  mukha niya.      Isang diyamanteng singsing ang tumambad sa  mga mata niya.  “Engagement ring,” sagot nito. “I’m asking you  to marry me,” pormal ang anyong wika ni  Jonathan.  Subalit isang nang-¬‐ uuyam na ngiti ang napinta  sa mga labi niya.  “Ako pakakasal sàyo? Alam mong malabong  mangyari iyon. Hindi tayo magkasundo sa lahat      ng bagay, mortal na magkaaway ang mga lolo  natin.”  “Yeah, pero iba sila. Kung sila’y magkaaway,  tayo’y hindi. In fact, we could be best lovers.”  “That’s enough!” singhal niya rito.  Napangisi si Jonathan.  “Kung inaakala mong mahal kita, you’re  deeply wrong. Si Isagani ang mahal ko.”      Maluwang ang ngiting napinta sa mga labi  nito. “You’re lying.. Sinasabi mo lang `yan dahil  gusto mo akong pasakitan. Pero ang totoo,  matagal ka nang in love sa akin. At alam ko kung  paano kita mapapa-¬‐ surrender.. ”  “Don’t you dare kiss me a—” Hindi pa man  siya nakakatapos ay bigla na lang siya nitong  sinambilat sa kanyang baywang at walang  babalang muling inangkin ang kanyang mga labi.      Paano pa niya mapapanindigan ang mga sinabi  gayong nilusaw na ng halik ni Jonathan ang lahat  ng depensa niya?  A marriage proposal from her enemy.  Umiigting iyon sa utak ni Tanya. Dahilan upang  mangibabaw pa rin ang kanyang katinuan.  Ubod lakas niya itong itinulak.  “Damn you, Jonathan! Kung nagsasawa ka na  sa mga sports na libangan mo, huwag ako ang      harapin mo. I’m not available for your  amusement.”  Walang naging tugon si Jonathan sa halip ay  kinuha nito ang singsing sa kahita. Naagapan nito  ang kanyang kamay at pilit na isinuot sa kanyang  daliri ang singsing.  “Hindi pa ba pruweba ang singsing nàyan, na  seryoso ako?”      Wala siyang maapuhap na sasabihin dito.  Nanatiling nakapako ang paningin niya sa  mamahaling singsing na nasa daliri.  “Kung hindi ka pa rin naniniwala sa proposal  kong ito, then, bukas na bukas din ay maaari  tayong kumuha ng marriage license. Magagawa  kung mamadaliin ang pagpeprepara sa ating  kasal. By next week, you’ll be Mrs. Jonathan  Perez. .”      HINDI na nagawang makatulog ni Tanya kahit na  isang oras nang gabi ring iyon. Nang iwanan siya  ni Jonathan sa likod-¬‐ bahay matapos itong mag-¬‐  propose ay para siyang zombie na tulalang nagla-¬‐  kad papasok sa bahay.  Hindi na niya binalikan si Isagani na  naghihintay sa kanya. Okupado ang isip niya sa  mga sinabi ni Jonathan.      Ang pagpo-¬‐ propose ng kasal ang kahuli-¬‐  hulihang bagay na inaasahan niyang gagawin  nito.  Gayunpaman, sa kabila ng kasal na inaalok nito  ay hindi niya narinig sa mga labi ng binata na  mahal siya nito. Na kaya ito nagpapakahirap sa  pangungulit sa kanya ay dahil siya lang ang  babaeng minamahal nito.  Kung ganoon, bakit hindi niya nagawang  tanggihan ang proposal nito? Hindi niya matiyak      ang damdaming nasa dibdib na siyang pumipigil  sa kanya para magdesisyong tanggihan si  Jonathan.  Sa halip ay humingi pa siya rito ng panahon  para pag-¬‐ isipan ang inaalok nito.  Magagawa kaya niyang magpakasal sa lalaking  hindi naman talaga siya minahal?  Pero maaari ko siyang maturuan na mahalin ako  kapag naging mag-¬‐ asawa na kami, katwiran ng puso  niya.      Maang siyang natigilan. Imposible, pero dama  ni Tanya na mahal niya ito.  Mariin siyang napapikit. Malaking problema  ngayon ang kanyang kinakaharap. Baka  dumating pa siya sa puntong kailangan niyang  mamili sa pagitan ng kanyang pamilya at ni  Jonathan.  Oh! God, help me! tanging naiusal ni Tanya.      “MISS, baka naman puwede mong sabihin sa akin  kung ano ang gumugulo diyan sa utak mo?”  Napakurap ng mga mata si Tanya pagkuwa’y  nilinga niya si Carol na kapapanhik pa lamang sa  kanilang bahay.  “Ikaw pala, Carol. Tuloy. .” Pilit na pinasaya  niya ang sarili sa harap ng pinsan. “Sandali at  ikukuha kita ng juice.”      “Hep! Hindi juice ang pinunta ko rito kundi  ikaw. Gusto kitang makausap.” Nang-¬‐ aarok ang  mga mata nito habang tinitigan ang mukha niya.  “T-¬‐ tungkol saan?”  “Tungkol sa problema mo. Alam ko na may  problema ka kaya huwag mo nang ipagkaila.  Simula pagkabata ay magkasama na tayo.  Kabisado ko na ang amoy ng masamang hangin  na ibinubuga ng katawan mo. Kaya wala ka nang  dapat pang ipaglihim sa akin.”      Hindi nakuhang ngumiti ni Tanya sa biro ni  Carol. Sa halip ay pabuntong-¬‐ hininga siyang  naupo sa kaharap na sofa na kinapupuwestuhan  nito.  “Tama ka, Carol. May problema nga ako.”  “See. Mabuti na lamang at hindi pa kami  umaalis ni Greg para mag-¬‐ honeymoon. Kung  nagkataon, baka maabutan kitang nagbibilang na  ng bituin sa umaga.”      Kahit alam ni Tanya na wala ang mga  magulang niya sa bahay nang mga sandaling iyon  ay iniligid niya ang paningin upang tiyakin na  wala nang makakarinig sa usapan nila.  “N-¬‐ nag-¬‐ propose sa akin ng kasal si Jonathan.”  Mahina ngunit tiyak niyang malinaw na  nakarating kay Carol ang sinabi niya.  Umawang ang mga labi nito. Hindi makapani-¬‐  walang lumipat pa ito sa tabi niya at saka inulit      ang kanyang sinabi. “G-¬‐ gusto kang pakasalan ni  Jonathan. . Perez?”  Marahan siyang tumango.  “K-¬‐ kailan pa siya nag-¬‐ propose sa iyo?”  “Noong gabi bago ang araw ng kasal n’yo ni  Greg.”  “Hay, Santisima! Mahirap paniwalaan pero.. ”  Kusa nitong inihinto ang ilan pang sasabihin nang  mapansin ang pananahimik ni Tanya. “Ano’ng  naging sagot mo sa kanya?”      Sunud-¬‐ sunod  siyang  napailing.  “N-¬‐  naguguluhan ako, Carol. Mahal ko na nga yata  siya. Kasi gusto kong pumayag pero iniisip ko  ang pamilya ko.”  “Tanya, akala ko ba’y hindi mo siya mahal?”  “Akala ko rin.” Mapait ang ngiting napinta sa  mga labi niya. “Ngayon ko lang na-¬‐ realize na  kapag tumibok pala ang puso ay wala itong  pakialam kahit sino pa ang taong iyon.”      Naaawang hinaplos ni Carol ang likuran niya.  “De sundin mo ang utos ng puso mo.”  Muli siyang napailing ngunit naroroon din ang  pasasalamat niya sa pinsan dahil nauunawaan  siya nito.  “Ano na lang ang magiging reaksiyon ng mga  magulang ko kapag nalaman nilang si Jonathan  ang lalaking pakakasalan ko?”  Pinong kirot sa puso ang naramdaman ni  Tanya nang maalala ang isa pang problema. Oo      nga’t nag-¬‐ propose ng kasal sa kanya si Jonathan,  ngunit hindi ito nagtapat sa kanya ng pag-¬‐ ibig.  “Isa pa, wala siyang binabanggit na pag-¬‐ ibig.  He wants to marry me because he needs me.”  Niyakap siya ni Carol upang aluin. “Sshhh,  huwag ka nang umiyak. May dahilan ang Diyos  kung bakit kay Jonathan ka niya itinadhana. Kung  magpapakasal ka sa kanya, marahil iyon ang susi  para magkasundong muli ang pamilya ninyo.”      “Oh, Carol! Gusto kong ilagay sa isip ko ang  bagay na iyan. Pero paano kung sa halip na  magkasundo. . ay lalong lumala ang iringan?”  “Baka naman hindi,” bigay-¬‐ konsuwelo nito.  “Nahihirapan akong magpasya.”  “Take your time, Tanya. Ikaw din naman ang  magdurusa sakaling magkamali ka sa desisyon  mo.”

 

CHAPTER NINE

    “WHAT are you doing here?” Ikinagulat ni Tanya  na makitang naghihintay sa labas ng Jetro’s Bar si  Rina.  “I want to talk to you.” Ibinuga nito sa kanyang  mukha ang usok ng hinitit na sigarilyo.  “Tungkol saan?”      Hindi ito nag-¬‐ aksaya ng oras. “Let’s get into my  car and we’d go to a place where we can talk.”  Labag man sa kalooban ni Tanya na sundin ang  babae subalit nanaig sa kanya ang kuryusidad.  Sumunod siya rito. May kutob siyang importante  ang sasabihin sa kanya ni Rina.  Sa Overlooking, sa Antipolo, sila humantong.  “Exhausted na ang katawan ko, Rina, at gusto  ko nang magpahinga. Kung anuman ang  sasabihin mo’y umpisahan mo na,” iritado niyang      wika dahil panay lang ang hitit-¬‐ buga nito sa  sigarilyo.  Idinuldol ni Rina sa asthray ang sigarilyo. “I’m  not stupid para hindi mahalata ang kakaibang  atensyon na ibinibigay sa iyo ni Jonathan, Tanya,”  panimula nito.  This is it!  “For the record, sa limang taon na  pagkakakilala namin ni Jonathan ay nasanay na  ako sa pakikipag-¬‐ flirt niya sa iba’t ibang babae.      Pero hanggang doon lang iyon at walang  nagtatagal.”  “Bakit mo sinasabi sa akin `yan?”  “Dahil hindi ka naiiba sa mga babaeng iyon na  gustong masilo si Jonathan. Pero mahusay kang  lalaro ng iyong baraha. You’re playing hard to  get nang sa gayon ay makuha mo ang atensiyon  niya.”  “Mali ka ng iniisip,” aniya sa matigas na tinig.      “Mahusay akong kumilatis ng tao, Tanya.  Gustung-¬‐ gusto ni Jonathan na nahahamon ang  kanyang kakayahan. At ikaw naman, sa umpisa  lang hindi naniniwala sa mga sinabi ni Jonathan,  pero ngayon, unti-¬‐ unti ka nang nahuhulog sa  bitag niya.”  “Kung anuman ang namamagitan sa amin ni  Jonathan ay wala kang pakialam.”  “I’m just being concerned. Ikaw din, hindi ba’t  malaki ang galit ng pamilya mo sa pamilya ni      Jonathan? At least, habang maaga, alam mo na  kung saan mo ilulugar ang iyong sarili.”  Naningkit ang kanyang mga mata.  “Hindi tanga si Jonathan para totohanin niya  ang iniaalok niyang kasal sàyo. Gusto lang  niyang maangkin ay ang lupain ninyo. Dahil iyon  na lamang ang nakakasagabal para matuloy ang  kanilang big project.”  “Kung tapos ka na’y aalis na ako.”      “Not yet, Tanya. Tandaan mo, Jonathan is  mine. Alam ko iyon at mas lalong alam niya iyon.  Kung wala kaming relasyon, well, hindi ako  magpapakatangang maging sekretarya niya lang.  I have money na tulad niya.”  Tila piniga ang puso niya sa mga narinig.  “Oh, by the way, kami ang nagpaplanong  magpakasal.”  Pinilit niyang maging kalmante ang anyo sa  kabila ng pagdurugo ng puso.      “Siguro naman, alam mong sa umpisa pa lang  ay imposibleng maging kayo ni Jonathan.”  “Ang lalaking iyon ang nagpipilit na kuhain  ang atensiyon ko,” nagawa niyang sabihin dito.  Inilabas niya mula sa handbag ang kahita. “In  fact, heto ang katibayan na inaalok niya ako ng  kasal.”  Pagkabigla ang bumalatay sa aristokratang  mukha ni Rina nang masilayan ang diyamanteng      singsing na bahagya pang kumislap nang tamaan  ng ilaw.  “Wala pang isang linggo nang ibigay niya sa  akin ang engagement ring na ito.”  Subalit saglit lang ang pagkagitla ng babae.  Isang mapang-¬‐ uyam na ngiti ang napinta sa mga  labi nito.  “You’re really naïve, Tanya. Naniniwala ka sa  sinasabi niyang kasal?”      Taas-¬‐ noo niyang ibinalik sa bag ang singsing.  “Hindi niya ako bibigyan ng ganitong kamahal na  singsing kung `di siya seryoso sa kanyang  marriage proposal.”  Humalakhak si Rina. “Bale wala ang halaga ng  singsing na iyan sa katulad ni Jonathan. Isang  pain lamang ang engagement ring na iyan para  makuha ka niya. You feel secured because of that  damn engagement ring. At dahil doon magiging      madali na lang para sa kanya ang makuha ang  pakay niya sàyo.  May takot na lumukob sa puso niya sa sinabi  nito. Hindi imposibleng gawin ni Jonathan iyon.  Pero hindi siya dapat magpadala sa pananakot ni  Rina. Intensyon lamang iyon ng babae dahil may  pagtingin ito sa binata.  “Hindi ako naniniwala sa iyo, Rina. Selos lang  ang dahilan kung bakit sinasabi mo sa akin iyan.      Bakit `di mo na lang tanggapin na ako ang  talagang pakakasalan niya at hindi ikaw?”  Ikinibit nito ang mga balikat. Ngumiti ito na  tila ba may hawak pa rin itong alas sa kanilang  labanan.  “You’re too confident, young girl. Tiyak na  mawawala ang pag-¬‐ asa mong pakasalan ka ni  Jonathan sa sasabihin kong ito. Hindi ka niya  puwedeng pakasalan unless gusto niyang      makasuhan ng bigamy. Jonathan is already  married.”  Pakiramdam ni Tanya ay umikot ang kanyang  paligid sa narinig.  “K-¬‐ kasal na si. . Jonathan?” ulit niya bagaman  malinaw niyang narinig ang sinabi ng kausap.  “That’s correct!”  “Paanong—”      “Dalawang taon pa lang silang kasal ni  Carmela nang mangyari iyon. Sakay ng private  plane si Carmela ngunit matapos iyon ay hindi ito  dumating sa patutunguhan.Ilang buwang  naghanap ang mga rescuer, natagpuan ang  wreckage pero hindi ang katawan ni Carmela.  Napilitang bumalik si Jonathan dito para  pamahalaan ang negosyong hindi na kayang  patakbuhin ng sakitin niyang ama. Sa kabila      niyon ay patuloy pa rin siyang umaasa na buhay  pa ang kanyang asawa.”  Humugot ng isang stick sa kaha ng sigarilyo si  Rina at sinindihan iyon bago muling nagpatuloy  sa pagkukuwento.  “You see, he’s still legally married to her.  But finally, natanggap na niyang wala na si  Carmela. So he promised na pakakasalan na niya  ako sa oras na maayos ang kaukulang papeles na  magpapatibay na patay na si Carmela.”      Napatitig ito sa natahimik na dalaga. “On  process pa ang mga papeles sa ngayon, kaya nga  hinahayaan ko lang na makipaglaro siya sa iyo,  Tanya. But I’m not that cruel, kaya nga ako  nagpunta rito para balaan ka. Layuan mo si  Jonathan habang maaga pa.”  Pinigil ni Tanya ang mapaluha sa harap nito.  Ayaw niyang makita pa iyon ng babae.  Napakahangal ko para maniwala sa kanya kaagad!      Sa umpisa pa lang pala ay tama na siya sa  hinalang paglalaruan lamang siya ni Jonathan.  Bago pa sumabog ang sama ng loob ni Tanya  ay nagtatakbo na siyang palayo kay Rina. Wala  siyang ibang nais sa mga sandaling iyon kundi  ang mapag-¬‐ isa.  Samantala, isang matagumpay na ngiti ang  pinawalan ni Rina. Ngiti para sa matagumpay  nitong plano.      ISANG linggo na hindi umuwi ng Sta. Catalina si  Tanya. Lahat ng tawag ni Jonathan sa kanya ay  nire-¬‐ reject niya. Dahil doon ay personal nang  nagtungo ang lalaki sa kanyang trabaho.  Napaghandaan  na  ni  Tanya  ang  pakikipagharap dito.  Hindi na niya binigyan pa ng pagkakataon na  makapagpaliwanag ito. Basta na lamang niyang  inihagis sa mukha nito ang engagement ring .      “I’m sorry, Mr. Perez, pero talagang buo na ang  desisyon ko na magpakasal kay Isagani. Mahal ko  siya at mahal niya ako, sapat na rason iyon para  kami ikasal. Malayung-¬‐ malayo sa mga dahilan mo  kung bakit nais mo akong pakasalan.”  Tinalikuran na niya ito at pilit na nagbingi-¬‐  bingihan sa pagtawag nito sa kanyang pangalan.      “TANYA, long distance call from Sta. Catalina,”  ani Geraldine na kasalukuyang hawak ang  awditibo ng telepono.  “Sabihin mo sa kanyang hindi na ako rito  nagtatrabaho,” galit niyang tugon sa pag-¬‐  aakalang si Jonathan ang nasa kabilang linya.  “Hindi si Jonathan ang nasa kabilang line.  Father mo raw.” Bakas sa mukha ni Geraldine ang  pagkabalisa dahil ramdam nitong may masamang  hatid na balita ang tawag na iyon.      Mabilis na hiniklat ni Tanya ang receiver sa  kaibigan.  “Itay, napatawag ho kayo?” nangangatal ang  boses niya sa kabang bumundol sa kanyang  dibdib.  “Anak, pasensiya ka na kung inabala kita sa  trabaho mo pero kailangan lang talaga kitang  makausap.”  Lalong bumilis ang tibok ng kanyang puso sa  malungkot na tinig ng ama. At sa kauna-¬‐ unahang      pagkakataon ay noon lamang ginawa ni Almario  ang tawagan siya sa Maynila.  “I-¬‐ Itay, bakit ho? May problema ba?” Agad na  sumagi sa isip niya ang inang madalas  dumaraing sa kanya ng pananakit ng ulo.  “Wala naman, anak. Kung magagawa mo rin  lang umuwi bukas ay gawin mo.”  “Itay, sabihin n’yo sa akin kung ano.. ” Narinig  na lamang niya ang mahinang dial tone.

 

CHAPTER TEN

    KINABUKASAN, maaga pa lamang ay nasa Sta.  Catalina na si Tanya. Agad siyang dumiretso sa  talyer kung saan alam niyang naroroon ang  kanyang ama’t kapatid.  Nang magkaharap silang mag-¬‐ ama ay hindi na  nagpaliguy-¬‐ ligoy pa ang matanda.  “Nakakulong ngayon si Kuya Tomas mo at ang  kaibigan niyang si Franco. Walang ginawang      masama ang kuya mo, Tanya. Nadawit lamang  siya sa kalokohang ginawa ni Franco. May kaso  na pala itong estafa sa iba’t ibang lugar. Nang  masakote ito ng mga pulis ay kasa-¬‐ kasama nito si  Tomas. Hindi nagawang linisin ng kapatid mo  ang kanyang pangalan nang ireklamo din siya ni  Mang Narding at ng bangkong pinagkakautangan  natin nang issue-¬‐ han niy a ito ng tsekeng  talbog.”      Napanganga na lamang si Tanya sa kawalan ng  masasabi. Ang problemang pasan-¬‐ pasan niya ay  lalo pang naragdagan.  “A-¬‐ ang Inay, ho? Paano niya tinanggap ang  nangyari kay Kuya Tomas?”  Malungkot na yumuko ang matandang lalaki.  Pasimple nitong pinahid ang mga matang  nagsisimula nang pangiliran ng luha.  “Hayun, magmula nang dalhin sa presinto ang  kuya mo at ikulong ay naging tahimik. Lagi na      lang nakahiga at dumadaing ng pananakit ng  ulo.”  Tulalang napaupo si Tanya. Okay lang sa  kanya ang magkaroon sila ng problema sa pera  ngunit huwag lang ang magkasakit ang kanyang  pamilya.  “Anak, patawarin mo ako kung hindi ko  nagampanan ang pagiging ama sa inyo. Pero  ginawa ko naman ang lahat para magkaroon kayo      ng magandang kinabukasan kaya lamang ay  maramot sa atin ang magandang oportunidad.”  “Itay, huwag kayong magsalita ng ganyan.”  Mahigpit niyang hinawakan ang kamay ng ama.  “Gagawa ako ng paraan para maresolba ang  problema nating ito,” pangako niya bagaman  walang tiyak na plano kung paano malulutas ang  problema sa kapatid at ina.      “INAY, kumain pa ho kayo. Hindi kayo gagaling  kapag kaunti lamang ang laman ng tiyan n’yo.”  “Tanya, busog pa ako. Hamo’t kapag nagutom  ako ay kakain na lamang ako.” Itinulak ni Soledad  palayo ang mangkok ng sopas na hawak ng anak.  Pagkuwa’y tumingin ito sa labas ng bintana.  “Tomas. .” sambit nito sa pangalan ng  panganay na anak. Napakagat-¬‐ labi si Tanya nang  makita ang luhang namalibis sa pisngi nito.      Kapwa nagulat ang mag-¬‐ ina nang walang anu-¬‐  ano ay bumukas ang pinto at lumitaw roon si  Tomas.  “Inay!”  “Tomas!” Walang kapantay na kaligayahan ang  bumakas sa mukha ni Soledad nang makita ang  panganay na anak.  “K-¬‐ Kuya,  paano  kang  nakalabas?”  Pinagmasdan niya ang anyo ng kapatid. Maayos      ang pananamit nito at mukhang hindi naman  tumakas sa kulungan.  “Tanya, huwag ka nang magkunwari. Ikaw ang  nagpiyansa sa akin para makalaya ako. Aminin  mo na!”  Naiiling na inilapag ni Tanya ang mangkok na  hawak. “Nagkakamali ka. Ang totoo’y wala pa  akong maisip na taong malalapitan para  makahiram ng perang pangpiyansa sa iyo.”      Kumunot ang noo ni Tomas. “Kung hindi ikaw  ang nagpiyansa sa akin, sino?”  Walang maisip ang mga magulang ni Tanya  kung sino ang taong tumulong kay Tomas.  Ngunit may hinuha na ang dalaga kung sino ang  taong iyon.    “MABUTI naman at naisipan mong magpunta  rito sa lupa namin,” wika ni Tanya.      “Sinadya ko talagang bumisita sa lugar na ito.  Alam ko kasing darating ka rito,” kaswal nitong  saad nang harapin ang dalaga.  “Hindi ba’t tapos na ang usapan natin.  Tinanggihan ko na ang marriage proposal mo. So,  I don’t think may dapat pa tayong pag-¬‐ usapan.”  Ngumiti si Jonathan. “Alam kong may  problema kayo, Tanya. Nabalitaan ko ang  nangyari sa Kuya Tomas mo?”      Sarkastiko ang ngiting namutawi sa mga labi  niya. “Alam ko. Katunayan pa nga ay ikaw ang  nagbayad sa piyansang hinihingi ng husgado,  hindi ba?”  Humakbang siya palapit dito. “I’m sure,  nabalitaan mo rin na binigyan kami ng financing  ng mahaba pang panahon para makapagbayad.”  “Okay. I admit, ako nga ang nagpiyansa sa  kapatid mo. At ako rin ang kumausap sa manager      ng financing para bigyan kayo ng panibagong  palugit.”  “Hah! Thanks to you!” Puno ng sarkasmo ang  bawat katagang bitiwan ni Tanya. “Sabihin mo  nga sa akin, bakit ginagawa mo pa rin ang lahat  nang ito? Ano ba talaga ang gusto mo, ha?”  “You,” kalmado nitong tugon. “Hindi ako  makapapayag na basta mo na lang tanggihan ang  kasal na inaalok ko sa iyo. I want you, Tanya. And  I mean to have you kahit sa anong paraan.”      “Damn you! Isang laruan talaga ang tingin mo  sa akin. Gusto mo akong pakasalan gayong may  asawa ka na. How dare you?!”  Ikinagulat ni Jonathan na marinig iyon kay  Tanya. “Sino’ng nagsabi sa iyo niyan?”  “Si Rina. Alam ko ang tungkol kay Carmela.  Yes, she’s missing pero nananatiling kasal ka pa  rin sa kanya.”  Naningkit ang mga mata ni Jonathan. “Maling  lahat nang impormasyong sinabi sa iyo ni Rina.      My wife is dead. Maaari akong magpakasal  anumang oras ko naisin.”  May tuwang humaplos sa puso ni Tanya sa  narinig. Pero nang sumagi sa isip si Rina ay  mabilis niyang hinamig ang sarili.  “Kung totoo ang sinasabi mo, p-¬‐ paano si Rina  na pinangakuan mo rin ng kasal?”  Inignora ni Jonathan ang kanyang sinabi.  Nakapamulsa itong dumistansiya sa kanya. “I  want your decision again, Tanya. Hahayaan mo      bang tuluyang makulong ang kapatid mo at mailit  ng kompanya ang inyong kabuhayan? O papayag  ka na sa kasal na inaalok ko sa iyo?”  Naiiyak na iniwas niya ang paningin kay  Jonathan. Ano mang pagpipigil ang gawin niya ay  sumungaw pa rin ang luha sa kanyang mga mata.  Kung hindi siya papayag sa gusto ni Jonathan,  mabubulok sa bilangguan ang kanyang kapatid at  kapag nangyari iyon tiyak na maapektuhan ang  kanyang ina.      Wala itong iisipin kundi ang kalagayan ni  Tomas. Maging ang kanyang ama ay tiyak na  mababagabag ang kalooban nito at hindi  malayong magkasakit din ito.  Ang mga bagay na iyon ang hindi papayagan  ni Tanya na mangyari sa kanyang pamilya.  Luhaan niyang binalingan si Jonathan.  Iniiwas naman nito ang paningin sa kanya.  Naikuyom nito ang kamaong nasa loob ng bulsa  ng trousers.      “Maliwanag na panggigipit ito. Pero sige.. .,”  pagdaka’y wika niya. “Papayag ako sa kagustuan  mo pero hinihiling ko na sana’y ilihim natin sa  pamilya ko ang dahilan ng pagpapakasal natin. At  nais ko rin sana na sundin mo ang nakaugaliang  tradisyon, personal mong hingin sa kanila ang  kamay ko.”  Matapos sabihin ang kanyang mga kondisyon  ay iniwan na niya ang lugar na iyon.      Kung lumingon lang sana si Tanya, nakita niya  kung paano pagsisihan ni Jonathan ang naging  paraan nito para lamang makuha siya.  Subalit kung hindi nito gagawin ang gayon,  sigurado ito na hindi niya ito paniniwalaan. Sa  una pa lang ay masamang tao na ang  pagkakakilala niya rito.  Bumuntong-¬‐ hininga si Jonathan. Naipangako  nito sa sarili na gagawin ang lahat para lang  matutuhan itong mahalin ng dalaga.      KUNG may magic lang si Tanya, marahil ay  kanina pa siya naglaho sa harap ng kanyang  pamilya. Kanina pa sana niya tinakasan ang hindi  makapaniwalang tingin ng mga ito sa kanya  matapos niyang sabihin ang pagpapakasal kay  Jonathan.  “Kaya pala siya ang tumubos sa akin sa  kulungan dahil ayaw niyang magkaroon ng      bayaw na isang bilanggo,” matalas ang dilang  wika ni Tomas.  Hindi na rin inilihim ni Tanya ang tungkol sa  ginawa ni Jonathan sa problema ng kapatid pati  na rin sa kompanyang pinagkakautangan nila.  Napatingin siya sa kapatid. Pang-¬‐ unawa ang  hinihingi niya rito. “Kuya, walang ibang  intensyon si Jonathan. Gusto lamang niyang  makatulong sa atin.”      Hindi kumibo si Tomas ngunit halatang hindi  ito kumbinsido sa kanyang sinabi.  “Sabihin mo sa akin, Tanya, ano’ng pinakain ng  lalaking iyon sa iyo para magpakasal ka sa  kanya?” Mahinahon ang tinig ni Almario ngunit  bakas ang galit nito.  “I-¬‐ Itay, please, unawain n’yo naman ako.  Sinubukan ko siyang kalimutan dahil alam kong  magagalit kayo. Pero ano’ng magagawa ko kung      siya ang itinitibok ng puso ko?” Nanikip ang  dibdib niya nang sabihin iyon.  “Nakalimutan mo na ba ang mga atraso ng  pamilya niya sa pamilya natin, ha?”  “Hindi, Kuya Tomas. Pero nakaraan na ang  lahat. .”  Nagpakawala ng malakas na paghinga si  Almario. “Kung magagawa mo pang tumalikod  sa lalaking iyon, gawin mo, Tanya. Mag-¬‐ iisip ako  ng paraan para mabayaran siya sa—”      “Pero, Itay, hindi ko ho magagawa iyon. A-¬‐  ayokong mawalan ng ama.. ang batang nasa  sinapupunan ko,” paghahabi niya ng kasi-¬‐  nungalingan.  God, patawarin N’yo ako sa mga kasi-¬‐ nungalingan  ko sa kanila.  Kapwa natahimik ang lahat sa sinabi niyang  iyon.  Si Almario ang bumasag sa katahimikan.  “Matatanggap ko na magsilang ka ng sanggol      kahit walang ama. Pero hindi ko kayang makitang  nalulungkot dahil hinadlangan ko ang pag-¬‐ ibig  mo sa lalaking iyon,” mahinahon nitong saad.  “Maayos siyang makakapanhik sa tahanang ito  upang hingin ka sa amin.”  Matapos  sabihin  ang  pagpayag  sa  pagpapakasal nila ni Jonathan ay pumasok na sa  silid ang ama. Buong suporta naman siyang niya-¬‐  kap ng ina.      Si Tomas ay tahimik lang na nakamata. Tutol  man ito sa pagpapakasal ng bunsong kapatid ay  wala itong nagawa.    NAISAAYOS ang lahat. Madalian ang naging  kasal nina Tanya at Jonathan.  Nais ni Jonathan na sa simbahan sila ikasal  ngunit tumanggi si Tanya. Mas nais niyang  maging pribado ang pagiging mag-¬‐ asawa nila ni  Jonathan.      Sa halip na mag-¬‐ honeymoon sila sa unang gabi  ay nagpupuyat si Jonathan sa library sa pag-¬‐  aasikaso ng negosyo nito.  Nakaharap niya si Danilo Perez ngunit mistula  na lamang itong lantang gulay sa pagkakaratay sa  kama. Sa kabila ng karamdaman ng matanda ay  ipinakita nito ang kasiyahan na maging manu-¬‐  gang siya.  Inaasahan ni Tanya na may galit siyang  mararamdaman sa paghaharap nila ni Danilo.      Ngunit walang galit sa kanyang dibdib nang  makita ang sitwasyon nito.  Na-¬‐ realize niya na kung may nagawa mang  kasalanan si Danilo sa kanyang pamilya ay mas  karapat-¬‐ dapat na ang Diyos ang magpataw ng  parusa rito.    “TANYA, I’m afraid maiiwan kita rito sa rancho  kasama ang papa at ilang katulong. Kailangan  kong asikasuhin ang negosyo natin sa Australia,”      paalam ni Jonathan habang nagbibihis ito ng  tailored suit.  “Ganoon ba?” Malaya niyang inilabas ang  lungkot sa anyo sa pagkakatalikod niya sa asawa.  Simula nang ikasal sila ni Jonathan ay hindi pa  sila nagkaroon ng pagkakataon na mag-¬‐ usap nang  matagal.  “Bye! Ingat ka rito.” Humalik sa pisngi niya  ang asawa. “I’ll call you tonight kapag hindi ako  siguradong makakauwi nang maaga.”      Marahan siyang tumango. Sanay na siyang  umuwi ito ng gabing-¬‐ gabi. Wala siyang  karapatang magreklamo dahil isang business ang  tunay na dahilan sa kasalang namagitan sa kanila.  Ilang oras bago nakaalis ni Jonathan ay nag-¬‐  ring ang telepono.  “Hello?”  “Hi, Tanya!” maarteng tinig ni Rina ang  bumungad sa kanyang pandinig. “Kumusta ang  buhay may-¬‐ asawa? Hindi ako maniniwala sa iyo      kung sasabihin mong masaya. Kasi meron ba  namang bagong kasal pa lamang ay subsob na  kaagad sa trabaho si Mister.”  “Wala akong panahong makipag-¬‐ asaran sa iyo,  Rina!” madiin niyang wika.  “Hindi ako nang-¬‐ aasar. Sinasabi ko lang ang  totoo. Tsk, pity you. Imagine, `di man lang  kayo nag-¬‐ honeymoon ni Jonathan. Mabuti pa  kami, nauna na ang honeymoon pero siyempre  kasunod niyon ay kasal.”      “Asawa ko na si Jonathan kaya tigilan mo na  kami!” sigaw niya.  “Ngayon, oo. Paano bukas? Napakatanga mo  talaga! Madali na lang kay Jonathan na mag-¬‐ file  ng annulment!”  “No! Hindi niya gagawin sa akin ang sinasabi  mo!”  “Tingnan natin! By the way, nasabi na ba sa iyo  ng asawa mo na magbabakasyon kaming dalawa  sa Australia? Poor wife, nagmumukhang tanga sa      malaking bahay habang nagpapakasaya kami ng  asawa niya!”  “Shit!” Sukat doon ay ubod lakas niyang  ibinagsak ang telepono.    HINDI nagawang komprontahin ni Tanya ang  asawa sa mga sinabi sa kanya ni Rina. Nang  sumunod na araw ay mas naging busy ito sukdu-¬‐  lang huwag nang matulog matapos lamang ang  pag-¬‐ aaral nito sa sangkaterbang mga papeles.      Hanggang sa sumapit ang takdang pag-¬‐ alis nito  patungong Australia. Totoo ang sinabi ni Rina na  tanging ito lamang at si Jonathan ang magtutungo  roon.  Isipin pa lang ni Tanya ang masayang  pagtatawanan ng dalawa ay paninibugho na ang  kanyang nararam-¬‐ daman. Wala pang dalawang  linggo nang ikasal sila ay nagawa na nitong  magtaksil sa kanya.      Mahal niya si Jonathan pero hindi sapat na  rason iyon para masikmura niyang dalawa sila sa  buhay nito.  Isang desisyon ang nabuo ni Tanya. Kapag  nakabalik ito mula sa Australia, hihilingin niya  ang kanyang kalayaan.    “ANAK! Mabuti naman at napadalaw ka rito,”  masayang salubong ni Soledad kay Tanya.      “Inay, dito muna ho ako. Dalawang linggo ho  kasi si Jonathan sa Australia. Eh, naiinip ho ako  sa malaking bahay.”  “Aba’y baka naman magalit sa iyo si Danilo  kapag nalamang wala ka doon?”  Umiling siya. “Nagpaalam ho ako sa kanya at  nangako naman ako na dadalawin ko siya  palagi.”  “Buweno, tena sa loob at mamaya pa darating  ang itay mo’t kuya.”      Wala pang isang oras si Tanya sa kanila ay  narinig niya ang pagtawag ng pamilyar na tinig sa  kanyang pangalan.  Ikinagulat niya nang makitang nasa ibaba ng  bahay si Jonathan.  “A-¬‐ ano’ng ginagawa mo rito? H-¬‐ hindi ba’t  umalis ka na?” sunud-¬‐ sunod niyang tanong dito.  Umakyat ito sa bahay at hindi na hinintay ang  pagpapatuloy niya.      “I cancelled my flight at ipinaubaya ko na kay  Rina ang tungkol sa transakyon doon.”  “B-¬‐ bakit?” This time ay kaharap na ni Tanya  ang asawa.  “Simple lang. Natatakot akong baka pagbalik  ko’y hindi na kita maabutan sa bahay. At  nagkatotoo nga ang kutob ko. Bakit ka umalis?”  Iniiwas niya ang tingin sa asawa. “Jonathan, h-¬‐  hindi ko na kaya ang sitwasyon natin.”      “Ako rin. . nahihirapan na rin ako,” pag-¬‐ amin  nito.  Nakagat niya ang pang-¬‐ ibabang labi. Masakit  na siya ang mag-¬‐ ungkat ng paghihiwalay nila  pero mas masakit siguro kung ito mismo ang  makikipaghiwalay sa kanya.  “Well, Jonathan, tapos na ang paghihirap mo.  Nakahanda akong pumirma kapag isinampa mo  sa korte ang annulment paper natin.”      Nag-¬‐ iba ang ekspresyon ng mukha ni Jonathan.  “Ano’ng ibig mong sabihin?”  “Hindi ba’t hirap ka na sa pakikisama sa akin?  Okay lang sa akin na mag-¬‐ file ka ng  annulment. Malaya na kayong magpapakasal ni  Rina.”  “That’s bullshit! I don’t love her, bakit ko siya  pakakasalan?”  “Don’t lie to me. Ako nga na hindi mo minahal  ay nagawa mong pakasalan, siya pa kaya?”      “Sino’ng nagsabi sa iyong hindi kita mahal?”  “Si—” Maang siyang napatingin sa asawa nang  ma-¬‐ realize ang kahulugan ng sinabi nito.  “I love you. Naramdaman ko na dito sa puso  ko nang araw na magkita tayo sa bar at marinig  ang boses mo. Ang sama kasi sa iyo, hindi mo ako  binigyan ng pagkakataon na sabihin sa iyo iyon.  Palagi kang nakabulyaw at palagi mong iniisip na  isa akong kaaway at hindi dapat pagkatiwalaan.”      Tila kakapusin ng hininga si Tanya sa nalaman.  Pinili niya ang maupo kaysa hintayin pang  bumigay ang kanyang mga tuhod.  “Do you hear me, Tanya? I love you!” sigaw  nito.  Parang tuod siyang napatango. “M-¬‐ mahal mo  ako habang mahal mo rin si Rina?”  “I told you, Tanya, wala akong nararamdaman  sa kanya. Sekretarya ko lang siya, iyon lang ang  relasyon namin.”      Lumuhod sa harapan niya si Jonathan. “Kung  naging masama man ang tingin mo sa akin noon,  sana’y bigyan mo ako ng pagkakataon na baguhin  ang maling pagkakakilala mo sa akin.”  “Jonathan, I don’t know kung dapat kitang  paniwalaan. Kung talagang gusto mong  patunayan na mali ako sa paghuhusga sa iyo. .  sana sinimulan mo na ito sa unang araw pa  lamang ng pagiging mag-¬‐ asawa natin.”      “Sinimulan ko na. Lahat ng commitment ko sa  trabaho ay tinapos ko. Ang enggrandeng kasalan  na sopresa ko sana sa iyo ay nakaayos na rin.  Ikaw na lamang ang hindi ko pa nahaharap. I  want to win your heart, Tanya.”  “Jonathan. .”  “Please, give me a chance to show you how  much I love you.”  “Okay, Mr. Perez, gusto ko ring malaman mo  na hindi ko pala kayang mawala ka. Mahulog na      ako sa lahat ng ilog ay okay lang basta lagi kang  naroroon para sagipin ako.”  “Tanya.. ”  “Sshhh. . marami nang oras na nasayang sa  atin. Mas maganda kung simulan na natin  ngayon.”  “You mean, dito sa sala?” Pilyo ang panlalaki  ng mga mata ni Jonathan.  “Baliw! Hindi iyon ang ibig kong sabihin.  What I mean is—”      “Whatever! Basta ang mahalaga, alam kong sa  akin ka lang talaga itinadhana.”  Hindi na binalak pang sumagot ni Tanya. Wala  siyang maaapuhap na sasabihin sa sobrang  kagalakang nasa puso niya.      WAKAS